Wat een 14e-eeuwse monnik ons kan leren over de dood van Epstein

Complotdenkers hadden dankzij de dood van de steenrijke Amerikaanse zedendelinquent Jeffrey Epstein een field day deze week. Zie je wel! Bleken alle verhalen over netwerken van machtige kindermisbruikers toch te kloppen. Net zoals Epsteins overlijden natuurlijk ook aantoont dat Bill en Hillary Clinton een stel niets ontziende moordenaars zijn die er niet voor terugdeinzen om mensen die hun positie in gevaar brengen, rucksichtslos uit de weg te laten ruimen.

Donald Trump, die in het verleden ook al samenzweringstheorieën verspreidde over de geboorteplaats van Obama en klimaatverandering , deed een duit in het zakje. Hij retweette een bericht waarin Epsteins zelfmoord in twijfel werd getrokken en de #ClintonCrimeFamily de schuld in de schoenen kreeg geschoven.

Dat Epstein, anders dan in de tweet werd beweerd, alweer van de ‘24/7 suicide watch’ was afgehaald…? Daar maakten alleen de kniesoren van de lamestream media een probleem van. Sad!

Tv-dominee Het idee dat de Clintons tegenstanders uit de weg laten ruimen, dateert van het begin van Bill Clintons presidentschap. Nadat Vince Foster, vriend van de Clintons en juridisch medewerker in het Witte Huis, in 1993 zelfmoord pleegde, doken al snel theorieën op dat hij het slachtoffer was geworden van moord. Politieke tegenstanders van de Clintons, zoals de conservatieve tv-dominee Jerry Falwell, hielpen maar wat graag bij de verspreiding van de boodschap.

Het bleef niet bij Vince Foster. De Clintons krijgen inmiddels meer dan honderd (zelf)moorden in de schoenen geschoven. Ook zouden ze zijn betrokken bij netwerken van machtige kindermisbruikers. Bill omdat hij wel eens heeft gebruikgemaakt van Epsteins privévliegtuig (bijnaam: de Lolita Express). Hillary omdat ze onderdeel uitmaakte van ‘Pizzagate’: een kindermisbruiknetwerk dat volgens samenzweringsdenkers werd aangestuurd vanuit de kelder van een pizzarestaurant in Washington DC.

De betreffende pizzeria heeft geen kelder. En complottheorieën over hooggeplaatste figuren die zich in groepsverband te buiten gaan aan kindermisbruik, zijn precies dat: complottheorieën. Bij nuchtere bestudering blijft er niets van over. Dat geldt voor Pizzagate, maar ook voor vergelijkbare verhalen die de afgelopen decennia aan deze kant van de Atlantische Oceaan circuleerden.

Chantabel Nadat Marc Dutroux in 1996 werd gearresteerd, konden veel Belgen (en Nederlanders) niet geloven dat hij zolang ongestoord zijn gang had kunnen gaan. Dit zaakje stonk! Hielden vooraanstaande politici en zakenlieden hem wellicht de hand boven het hoofd? Waren deze notabelen soms chantabel omdat ze zich zelf hadden schuldig gemaakt aan kindermisbruik?

De werkelijkheid bleek prozaïscher: als iets verklaarde waarom het even duurde voor Dutroux werd opgepakt, was het toch vooral de gebrekkige informatie-uitwisseling bij politie en justitie. Voor theorieën over satanische seksfeesten met minderjarigen bleek geen snipper bewijs. Hoe graag anonieme misbruikslachtoffers, daartoe aangespoord door sensatiebeluste media, het publiek ook anders wilden doen geloven.

De 14e-eeuwse franciscaner monnik Willem van Ockham, later bekend geworden van Ockhams scheermes, concludeerde het lang geleden al: een ingewikkelde theorie is zinloos als een simpele theorie volstaat. Een geavanceerde ‘samenzwering’ van de autoriteiten blijkt vaak te kunnen worden teruggebracht tot incompetentie bij diezelfde autoriteiten.

Cui bono? Complottheorieën ontstaan omdat de homo sapiens niet goed kan omgaan met een betekenisloze wereld. Zeker bij grote, schokkende gebeurtenissen – een aanslag, een (zelf)moord – moet er een goede reden zijn die de zaak verklaart. En dan het liefst een verklaring die in lijn is met de overtuigingen die we toch al hebben.

Cui bono? Wie profiteert ervan, vragen complotdenkers zich vaak af. Als de Clintons door de dood van Epstein vrijuit gaan, zullen zij wel betrokken zijn bij zijn overlijden. Je hoeft geen logica te hebben gestudeerd om door deze redenering heen te prikken. Als PSV dit weekend verliest van Heracles profiteert Ajax daarvan, maar dat betekent nog niet dat Ajax de hand heeft in de overwinning van de Almeloërs.

Wat is waarschijnlijker? Dat een man die voor de rest van zijn leven achter de tralies dreigt te verdwijnen, zelfmoord pleegt? Of dat een door Hillary Clinton gezonden moordenaar zonder dat iemand het doorheeft Epsteins cel binnendringt om hem wurgen? Willem van Ockham zou het wel hebben geweten.