Wat als het meevalt?

De basisscholen zijn weer open, de eindexamens gaan, in aangepaste vorm, door en ook de cito-eindtoets in groep 8 is nog niet afgeschreven. Oké, de mogelijk mindere resultaten ervan worden niet afgerekend op de scholen en op de leerlingen. Kansrijk adviseren, dat is het motto! Daar ben ik zeker voor! En dat in een week van ijspret, sneeuw en waar bijna ‘it giet oan’ geroepen werd.

Maar wat nu als de cito-eindtoetsresultaten in groep 8 beter zijn dan verwacht? En wat nu als straks de eindexamens in het voortgezet onderwijs een hoger slagingspercentage geven dan ‘normaal’? Wat dan te doen? Zou hierover nagedacht zijn op het ministerie van Onderwijs? Hoe gaan ze de boodschap communiceren als blijkt dat onze jongeren het nog niet zo slecht hebben gedaan in een tijd van thuisonderwijs? Worden de diploma’s en schooladviezen dan aangepast met een notitie van ‘betere prestaties ondanks corona’?

Het angstzweet breekt mij uit als ik hier aan denk. Dit zou betekenen dat er massaal is gefaald met de maatregelen, de ‘bescherming’ van leerlingen en onze denkwijze van uitgaan van het negatieve. Al weken worden we bestookt met berichten over zittenblijven, leerachterstanden en lagere schooladviezen. Kortom, een geoormerkte generatie! En het was al niet zoveel met deze, luie, vaak verwende en niet-nadenkende generatie.

Ik probeer uit te gaan van het positieve en ik neem de term ‘kansrijk’ graag over wanneer het gaat over het benaderen van ‘problemen’. Ligt hier ook niet een kans voor het ministerie van onderwijs? Uitgaan van het positieve? Uitgaan van hoge verwachtingen (die voor iedere leerling kunnen verschillen) en vertrouwen in onze leerlingen? Hoe groot had het verschil geweest als er alleen al in toonzetting anders was gecommuniceerd? Dat we alle leerlingen goed proberen te volgen. In met name hun welzijn. Dat we, daar waar nodig, bijspringen om onze hulp te bieden? Dat we toetsen of examens meenemen in het geheel van zaken die ertoe doen: om een leerling zich te laten ontwikkelen in de breedste zin van het woord. Een toets/examen ten dienste van ofzo. Hadden we hiermee ook niet de grote ‘toetsbubbel’ die heerst in dit land, wat kunnen nuanceren?

Zo goed als de gehele beroepsgroep in het onderwijs schreeuwt om meer autonomie, vertrouwen en investeringen in leerkrachten en leerkrachtenteams. Daar ligt de sleutel om het onderwijs voor onze leerlingen verder vorm te geven in- en na deze crisis. Uitgaan van de kracht van onze leerlingen en onze leraren.

Als corona ons iets heeft laten zien is het dat het huidige onderwijssysteem van toetsen, examens, het benadrukken van achterstanden en zittenblijven, kraakt. Daarmee zeg ik niet dat het niet deugt. Ik zeg hiermee wel dat het nu de tijd is dat we anders kunnen kijken naar ons onderwijssysteem. Als we blijven doen wat we deden, verandert het niet. Hier ligt de opdracht voor het ministerie en de beroepsgroep om op te staan en de verantwoordelijkheid te pakken om het anders te gaan doen. Of het straks nu meevalt of niet, het onderwijssysteem mag onder de loep. Er zijn al genoeg bewezen en onderzochte manieren waarop we ons onderwijs kunnen herinrichten en completer maken. Dat vraagt lef. Om los te laten, om vertrouwen in het beroepsveld, onze leerlingen en om leiderschap. Dan kunnen we straks wel over het onderwijs ‘it giet oan’ zeggen.