Was er 'verkeerd’ publiek bij de jaarlijkse Tula-lezing ter herdenking van de opstand tegen slavernij?

Het scheepstheater van het ss Rotterdam (en dus niet dé SS) was tot de laatste stoel gevuld met belangstellenden. Belangstellenden die speciaal op  zaterdagmiddag 17 augustus massaal waren afgekomen om ………….. ja waarom, waarop en waarvoor eigenlijk? Oké, een bezoekje aan het prachtige, uit 1959 in de vaart genomen en in 2010 als conferentie-, entertainment- en hotelschip aan het 3e Katendrechtse Hoofd voor publiek en gasten geopende voormalige vlaggenschip van de Holland Amerika Lijn, is alleen al de moeite waard van een bezoek. Maar daar ging het nu niet om.

De naar schatting 175 belangstellenden waren op uitnodiging van Het NiNsee*, Stadsarchief Rotterdam en de stichting Gedeeld Verleden Gezamenlijke Toekomst, vanuit alle windstreken naar Rotterdam gekomen. De meesten met roots op de Benedenwindse eilanden, Curaçao en Suriname. Velen waren gestoken in prachtige jurken en zomerse pakken. Het had meer weg van een gezellige familiereünie dan van een lezing over een man genaamd Medardo de Marchena met als titel; ‘een luis in de pels van het koloniale gezag op Curaçao’ en verzorgd door sociaalhistorisch onderzoeker dr. Margo Groenewoud met expertise in sociale, culturele en intellectuele Caribische geschiedenis en erfgoed.

Al direct na binnenkomst vroeg ik mijzelf dit nu het juiste publiek was voor het bijwonen van een dergelijke lezing. Zeker 70% was zwart  cq gekleurd en wie wit was hoorde duidelijk bij een zwarte man of vrouw. Voor de goede orde en ter geruststelling richting mijn vrouw; ik was alleen! Wij zaten daar allen in het pluche voor het bijwonen van een lezing over een strijder voor vrijheid, democratie, gelijkheid en onafhankelijkheid die door de Nederlandse overheid als staatsgevaarlijk tussen 1940 en 1944 op Bonaire gevangen is gezet omdat hij ideeën had die de gezagsdragers én Shell Nederland onwelgevallig waren.

Marchena was vanaf 1920 een kritische activist die (tevergeefs) pogingen deed de uitgebuite bevolking wakker te schudden omdat ze maar niet in opstand kwamen tegen de Nederlandse koloniale regering, de katholieke kerk en de grootste en machtigste (contract)werkgever van het eiland Shell. Marchena hekelde racisme, de uitbuiting van de lokale bevolking en de hypocrisie van de witte elite . De rol van Shell was en is op z’n zachts gezet bedenkelijk. Zo weigert Shell tot op de dag van vandaag om openheid van zaken te geven over hun rol destijds op Curaçao.

De jaarlijkse Tula lezing is in naamgeving een eerbetoon aan de Curaçaose slaaf en verzetsstrijder Tula die op 17 augustus 1795 de opstand tegen de Makamba’s, de witte overheerser leidde en op 3 oktober werd vermoord. Elk jaar wordt op ‘Tuladag’ de lezing gehouden waarbij veelal een ‘Tuliaan’ centraal staat. Denk hierbij aan strijders tegen onrecht en racisme als Anton de Kom en nu dus Medardo de Marchena.

Ik heb prachtige en ontroerende verhalen gehoord over het onrecht dat eeuwenlang door - laat ik ze netjes ‘kolonisten’ noemen - de zwarte bevolking is aangedaan. Ik had daar al aardig wat kennis over opgedaan, zo ook de overige aanwezigen. Daarom noem hen in de aanhef van deze column ‘verkeerd publiek’. Want hier zouden toch eigenlijk al die Facebookschreeuwers moeten zitten die nog steeds heimwee hebben naar een Sinterklaasfeest met Zwarte Pieten en ultrarechtse fascisten die het gedachtegoed van de KKK, de Ku Klux Klan aanhangen met Thierry Baudet op de eerste rij.    

*) NiNsee is het Nationaal instituut Nederlands slavernijverleden en erfenis is een kennis- en onderzoekscentrum over het Nederlandse slavernijverleden en de gevolgen daarvan voor de hedendaagse samenleving.

cc-foto: C P Hoffman