Wanneer maakt India zijn ambities waar?

Bharat wil het leiderschap van het mondiale zuiden van China overnemen.

Bharat? Bharat is de nieuwe ‘oude’ naam van het ‘nieuwe’ India. Een naam die steeds meer wordt gebuikt, onder andere op de uitnodigingen voor de recente G20-top. Het woord is ontleend aan het klassieke Hindoe-epos Mahabharata.

‘India’ ademt te veel de geur van het Britse kolonialisme. Bharat past bij het streven van de Indiase regering om sporen van dat verleden uit te wissen.

In woorden van premier Narenda Modi: India werd lang gezien als een land met ruim 1 miljard lege magen, maar het is een land van zeker 1 miljard ambitieuze geesten en 2 miljard bekwame handen. Maar hoe reëel zijn India’s ambities?

India is nu de snelst groeiende grote economie. De totale omvang verbleekt nog bij die van China (nog geen kwart van die van de Chinese), maar India is al wel de vijfde grootste economie van de wereld – na Duitsland maar voor de vroegere koloniale heerser, het Verenigd Koninkrijk.

India is bezig met een inhaalslag. Jarenlang was het een straatarm land dat met alle etnische en regionale verschillen amper een land genoemd kon worden. India is geen land, India is een geografische aanduiding zei Churchill eens. ‘Zo iets als de evenaar’.

Tot in de jaren negentig was de helft van de bevolking nog analfabeet, onderwijs was gericht op de elite, de gezondheidszorg was miserabel en de armoede wijd verspreid. An Area of Darkness schreef V.S. Naipaul.

Premier Modi probeert daarin verandering te brengen.

Toen de lang oppermachtige Congrespartij van Indira Ghandi en zoon Rajiv was weggevaagd, pakte de premier met zijn Bharatiya Janata-partij (BJP) de zaken voortvarend aan. Hij investeerde honderden miljarden dollars in wegen, spoorlijnen, havens en digitale infrastructuur en bestreed bureaucratie en corruptie, onder andere door een omstreden hervorming van het geldstelsel.

Modi legde de nadruk op ontwikkeling van het platteland zodat op termijn elk Indiaas gezin niet alleen stromend water en een toilet heeft maar ook elektriciteit. Toegang tot krediet kregen de arme boeren dan weer niet. Volgens zijn critici zijn ze bij Modi uiteindelijk ondergeschikt aan die van de stedelijke bevolking waar het merendeel van zijn eigen aanhang zit.

Modi had zijn imago mee: dat van arme theeverkoper die het tot premier heeft geschopt. Modi werpt zich op als de grote leider, niet vies van persoonsverheerlijking met zijn Modicracy, Modinomics en Modichai (Modithee, als verwijzing naar zijn bescheiden afkomst als theeverkoper). Dat imago begint te bladderen door het gedrag met voor meer dan één miljard euro.

Er is meer kritiek. Modi maakt zich sterk voor hindutva, een hindoe-nationalisme waarbij moslims steeds meer in de verdrukking komen. Het zijn niet alleen de moslims die het te verduren hebben. Onder de regering van premier Modi kalft de democratie in hoog tempo af. Media staan onder druk, boeken worden verboden, kritische wetenschappers ontslagen, rechters alleen benoemd als ze van de juiste politieke denominatie zijn. De rivaliserende Congrespartij werd zelfs buitenspel gezet, hoewel dat inmiddels is teruggedraaid. Modi heeft zijn populisme nodig om aan de macht te blijven en kritische geluiden worden gesmoord. De nadruk wordt gelegd op de economische ontwikkeling van het land.

Jeugdkapitaal
India heeft, vergeleken met het vergrijzende China, een jonge bevolking. De doorsnee leeftijd is dertig jaar. Een Chinees is gemiddeld genomen tien jaar ouder. Het is wat optimistisch het demografisch dividend wordt genoemd.

Dit jeugdkapitaal is een reservoir aan jonge mensen waarmee de economie zijn voordeel zou kunnen doen. Het demografisch dividend heeft zich niet uitbetaald. De jongeren zijn er wel maar niet de banen. Het jeugdkapitaal is een wonder waarop al jaren wordt gewezen wordt maar dat maar niet komt.

Optimisten wijzen op de mogelijkheden van de ICT-economie en op het innovatieve karakter van India, waarmee het land ook probeert China de loef af te steken. Indiase IT’ers zijn populair. Indiërs houden zich al eeuwen bezig met astrologie en astronomie en danken daaraan hun affiniteit met cijfers en vaardigheid in programmeren en digital development. De digitale economie groeide volgens een rapport van de centrale bank ruim twee keer zo hard als de economie als geheel.

Ook internationaal laat India van zich horen. India heeft internationaal decennialang een low profile gehad, ondanks de leidende rol die het speelde in de Beweging van de ongebonden landen en het feit dat het een kernmogendheid is. Met de recente G20-top zette premier Modi India op de kaart als leider van wat al de ‘veelgebonden’ landen worden genoemd, de multi-alligned countries.

India wedt internationaal op verschillende paarden. Het maakt deel uit van Quad, de vierlandenalliantie van de VS, Japan, Australië en India, terwijl het ondertussen goede banden met Rusland houdt. Dat werd al duidelijk in de reactie op de Russische aanval op Oekraïne. India wil die niet veroordelen en ziet in de veroordeling door westen een nieuwe westerse poging om de wereld zijn wil op te leggen.

Wat India goed uitkwam om zijn internationale imago op te poetsen was de geslaagde maanlanding van de Vikram ('moed' in het Sanskriet), met aan boord een mobiele robot, Pragyan ('wijsheid') die het maanoppervlak zal verkennen. India is daarmee na de Verenigde Staten, de toenmalige Sovjet-Unie en China het vierde land dat op de maan weet te landen.

Op land probeert India rivaal China de pas af te snijden met de Specerijenroute (IMEC) als alternatief voor de Chinese Zijderoute. Deze India Middle East Europe Economic Corridor moet handelscontacten tussen het Europese continent en India verbeteren en zo de economische ontwikkeling van Europa, Azië en de Golfstaten bevorderen door de aanleg van spoorverbindingen, pijpleidingen en kabels voor elektriciteit en communicatie. India kan profijt hebben van zijn ligging. Naar verhouding dichtbij Europese markten dus kortere aanvoerlijnen en de mogelijkheid sneller in te spelen op marktontwikkelingen.

Maar vooralsnog heeft India zijn handen nog vol aan de eigen grens door de gespannen verhouding met Pakistan over het grensgebied Kasjmir en met China over de bijna 5000 kilometer grens door de Himalaya, die niet in kaart is gebracht en waar regelmatig schermutselingen plaatsvinden.

De Specerijenroute vooralsnog niet meer als veelbelovend papier, een demografisch dividend dat niet wil uitbetalen, kritiek op zijn beleid en een (plattelands)ontwikkeling die minder snel gaat dan vaak gesuggereerd. Het zal nog wel even duren voor premier Modi zijn ambities heeft waargemaakt.