Wanneer krijgt de Rotterdamse Haven een tik op de vingers vanwege greenwashing?

De Rotterdamse Wereldhavendagen zijn weer voorbij. Met name rondom het thema duurzaamheid was weinig ruimte voor het eerlijke verhaal.

Co-auteur: Lynn Vanheule

De Wereldhavendagen - mogelijk gemaakt door Havenbedrijf Rotterdam -  koos dit jaar onder andere voor het thema 'Rotterdam = Duurzame Haven'. Dat vinden wij een gewaagde keuze. Want de Rotterdamse haven is veel, maar zeker niet duurzaam. Zeggen dat Rotterdam een duurzame haven is, is nog heel wat anders dan dit ook daadwerkelijk kunnen onderbouwen.

De Wereldhavendagen zijn natuurlijk bedoeld als publieksreclame, om ervoor te zorgen dat voldoende mensen in de haven willen blijven werken en om ervoor te zorgen dat mensen de Rotterdamse haven een warm hart blijven toedragen. Dat laatste gaat redelijk, want hoewel we te maken hebben met een escalerende klimaatcrisis, zit de populariteit van de Rotterdamse haven de afgelopen jaren in de lift. Het thema ‘Rotterdam = Duurzame Haven’ moet natuurlijk een bijdrage leveren aan het draagvlak voor en populariteit van de Rotterdamse haven. We doen het Havenbedrijf Rotterdam een plezier en zetten enkele essentiële lessen voor eerlijke communicatie op een rij.
           
Wees eerlijk over je uitstoot
Niet: "Rotterdam = Duurzame Haven."
Wel: "Elk jaar komt er 100 miljoen ton olie onze haven binnen, bestemd voor vijf olieraffinaderijen. Daarnaast telt de haven twee kolencentrales en de meest vervuilende scheepvaart van Europa. Er is dus nog een zeer lange weg te gaan. Ondanks 17 jaar aan duurzaamheidsambities staat de haven nog maar aan het begin van haar verduurzaming."

Niet: "We werken aan een duurzame toekomst."
Wel: "We zitten vast in de fossiele industrie, creëren nog steeds nieuwe fossiele lock-ins en prioriteren economische groei boven urgente klimaatactie".

Niet: "We reduceren gestaag onze uitstoot!"
Wel: "De keten-emissies van onze fossiele handel verwoesten het klimaat wereldwijd. Ondertussen voltooien we een nieuwe olieterminal en werken we aan LNG-infrastructuur, wat ons decennialang aan fossiele brandstoffen bindt."

Stop met valse oplossingen
Niet: "We werken aan schone(re) brandstoffen zoals LNG."
Wel: "LNG kan zelfs meer uitstoot veroorzaken dan stookolie. Dit weten wij al 10 jaar, maar toch blijven we de groei van LNG als scheepsbrandstof promoten, met alle risico's op een fossiele lock-in."

Niet: "Groene waterstof is de oplossing voor al onze problemen!"
Wel: "Shell’s nieuwe waterstoffabriek wordt de grootste van Europa, maar levert slechts 20% van wat alleen Shell Pernis (de grootste olieraffinaderij van Europa) nodig heeft."

Niet: "Een nieuwe LNG-terminal is nodig voor energiezekerheid op korte termijn en kan later waterstof opslaan."
Wel: "De nieuwe LNG-terminal versterkt onze fossiele afhankelijkheid. Opslag van waterstof in LNG vergt zoveel aanpassingen dat het niet realistisch lijkt." (Dit zeggen wij niet alleen, maar bijvoorbeeld ook de voormalig directeur van de GasUnie.)

Niet: "Carbon Capture and Storage (CCS) is een goede klimaatoplossing. We reduceren met Porthos de CO2-uitstoot al met maar liefst 2,5 Mton per jaar."
Wel: "CCS is slechts een noodoplossing. Zonder ook een drastische afbouw van fossiele productie is het niet meer dan symptoombestrijding."

Ongefundeerde en misleidende publieksreclame is niet zonder risico
De bravoure van het Rotterdamse Havenbedrijf verbaast ons. Inmiddels zou het Havenbedrijf kunnen weten dat vage, ongefundeerde en misleidende duurzaamheidsclaims in reclame onder een vergrootglas liggen. De rechter heeft in het geval van KLM uitgesproken dat het bedrijf niet zomaar mag beweren dat het netto nul ambities heeft zonder goed te kunnen onderbouwen hoe het eigen beleid hiermee in overeenstemming is. Dat het Havenbedrijf geen gewoon bedrijf is maar voor de volle 100% een publiek bedrijf, maakt ongefundeerde en potentieel misleidende duurzaamheidsclaims in (publieks)-reclame alleen maar ernstiger. Immers: niet alleen consumenten maar ook burgers moeten erop kunnen vertrouwen dat uitingen over het verduurzamen van de Rotterdamse Haven kloppen. Het eerlijke verhaal levert uiteindelijk het meeste draagvlak voor de transitie op.

Eric Stam is initiatiefnemer van De Reclamejagers
Lynn Vanheule is initiatiefnemer van One Planet Port