Wacht niet tot het einde met de moraliteit

Dries Van Agt. Erudiet. Een groot staatsman en een bewogen verhaal over de duo euthanasie met zijn geliefde Eugenie die ook bij mij de ontroering opriep. Het overlijden van Van Agt geeft gevoelens van weemoed, naar een tijd dat politiek en politici nog eerbiedwaardig hun rol invulden. Een zekere onkreukbaarheid en onberispelijkheid. Een tijd waarin respect vanzelfsprekend was. Politiek bedrijven nog een roeping. Den Uyl, van Agt, Van der Staaij, Els Borst. Strak in het pak. Rolbewust. Een heel ander tijdsbeeld dan het huidige gesnotter en gekrenkt weglopen van een formatietafel, van rode kerst leggings en warrige wenkbrauwen, van gekibbel op X en het continue zinspelen op een functioneringsgesprek over de rol van een Kamervoorzitter of formateur.

Doch, zoals met alles in het leven op en achter de bühne, is er ook een andere kant. Ik heb wat moeite met de romantiek van links tot rechts, ofschoon ook ik hecht aan de mores van over de doden niks dan goeds.

Van Agt streed in zijn bewindstijd actief tegen euthanasie, abortus en het homo-huwelijk. Heeft daarin velen belemmerd in hun vrijheidsstreven. Het feit dat hij zo liefdevol hand in hand kon sterven, is in elk geval niet mogelijk gemaakt op zijn politiek initiatief. Huilend demonstreerde ik ten tijde van het bewind Van Agt om te vechten voor een huwelijk, dat het mogelijk zou maken dat ik met mijn lief, ook een vrouw, waarmee ik inmiddels 30 jaar getrouwd ben, hetzelfde lange huwelijk zou mogen beleven als Dries en Eugenie.

Van Agt was eerst als rechtgeaard CDA'er supporter van Israël. Doch later in zijn leven werd hij radicaal in zijn Midden-Oosten opvattingen als pleitbezorger voor de Palestijnse zaak. Dat deed hij op een wijze die sommigen als vooruitstrevend, moedig en bevrijdend zullen ervaren en anderen als een activisme dat voeding gaf aan anti-Israël sympathie en zelfs anti-semitisme.

Van Agt bewoog af van het CDA waar hij actief in was. Zijn moraal op hoge leeftijd was beduidend anders dan toen hij bij machte was om de loop der dingen te veranderen op het pluche. Hoe moeten we van Agt percipiëren? Als oerconservatief of als vrijheidsstrijder? Is zijn liefdevolle, on-orthodoxe en bevrijdende einde kroon of antagonisme op het politieke en maatschappelijke leven van Van Agt?

Voor mij zijn de dubbele gevoelens die zijn dood en de romatisering dezer dagen oproepen, een persoonlijke les om het goede na te streven als ik op het podium sta, en niet pas als ik achter de geraniums zit of een wet als euthanasie zelf nodig heb. Wacht niet met de moraliteit tot het einde van je tijd.