Waarover mijn documentaire 'Femme de la Rue' echt gaat

Ik vreesde al dat mijn oor vergroeid zou zijn met mijn gsm, na een kleine week interviews geven aan binnen- en buitenlandse pers. Het viel redelijk mee. Met één roodgloeiend oortje begon ik mijn mails te checken: honderden berichten van vrouwen én mannen die opgelucht ademhalen dat het taboe rond seksistisch gedrag op straat doorbroken is en die klaar zijn om het debat aan te gaan. Jong, oud, links, rechts, autochtoon, allochtoon… Ze zaten allemaal samen verzameld in mijn mailbox en riepen als uit één mond: “Hoera!”. Een ding is duidelijk: Er is een steen verlegd in de rivier die seksisme heet.

Maar natuurlijk reageerde niet iedereen zo enthousiast. Ik wist op voorhand dat als ik deze documentaire zou maken, ik heel wat tegenwind zou krijgen. Inderdaad, dat bleek wanneer extreem links postte dat Femme de la Rue te veel nadruk legt op culturele, en te weinig op socio-economische oorzaken. Gevolgd door extreem rechts, dat exact het omgekeerde beweerde, maar desalniettemin de film aangreep om hun fanatieke ideeën kracht bij te zetten. Ik heb deze film niet gedraaid om racisme of xenofobie aan te wakkeren. Integendeel. Wanneer dit taboe doorbroken wordt, ontstaat er ruimte voor dialoog en is er minder plaats voor onbegrip en negatieve stereotypen.

‘Tweederangsburger’ Over negatieve stereotypen gesproken; het debat blijft al te vaak hangen bij de vraag “Is de cultuur van deze allochtone mannen de oorzaak van dit vrouwonvriendelijk gedrag?” Ik zal dit even voor u beantwoorden: Neen. Er is veel meer aan de hand, en een volledige cultuur laten opdraaien voor het wangedrag van een kleine minderheid is schandalig. De mannen die ik op mijn weg kruiste in de Anneessenswijk zijn om te beginnen al geen juiste weerspiegeling van de volledige allochtone gemeenschap. Het zijn werkloze, gefrustreerde mannen, die rondhangen op straat en zich steendood vervelen. Er wordt op hen neergekeken als ‘tweederangsburger’ en ze hebben, hoogstwaarschijnlijk, geen opleiding of degelijke opvoeding genoten. Dit is een groot maatschappelijk probleem. In vijf minuten tijd passeerde ik op straat makkelijk twintig mannen met deze achtergrond, waarvan er dan gemiddeld een of twee me een denigrerende opmerking gaven. Dat is op zich niet veel. Een minderheid van seksistische mannen, binnen een minderheid van sociaal achtergestelde mannen, binnen een minderheid van de allochtone gemeenschap in Brussel. Reken maar uit hoeveel het nog met cultuur te maken heeft. Maar een of twee seksistische opmerkingen krijgen op vijf minuten tijd, dat is wél veel. Vandaar mijn documentaire.

Al de aandacht die er gegeven wordt aan de mannen en de oorzaken van hun gedrag, wordt niet gegeven aan de vrouwen. Hoewel zij diegenen zijn die jarenlang dit gedrag hebben moeten slikken en er niets over durfden zeggen. Als ze dat wel deden, kregen ze steevast reacties als ‘Maar wat had je aan?’, ‘Hoe laat was het toen al?’, ‘In welke buurt ga jij ook rondlopen?’,… Met andere woorden: ‘Heb je het niet zelf uitgelokt?’. Het is blijkbaar nodig om in een zedig kleedje door de probleembuurten te wandelen en vast te leggen op tape hoe je behandeld wordt, om een maatschappij wakker te schudden. Neen, we hebben het niet zelf uitgelokt. Neen, we zijn geen overgevoelige, flauwe grietjes als we dit gedrag niet accepteren. Neen, we willen onszelf niet steeds afgebeeld zien als halfnaakte bimbo op een sportwagen.

Respect en integriteit Over dat aspect van de schuldvraag wordt in alle talen gezwegen. Het is natuurlijk eenvoudiger om met de vinger te wijzen, dan in eigen borst te kijken. Is de westerse cultuur wel zo geëmancipeerd en vrouwvriendelijk, als we zelf graag geloven? Waarom staat er een halfnaakte, sensueel kijkende vrouw op een reclamebord voor horloges? Voor sportwagens, parfum, frisdrank,…? Is dat de boodschap die we willen meegeven aan onze dochters; ‘Wees slank, mooi en trek wat kleren uit. Zo hoor je te zijn’? Respect en integriteit zijn vaak ver te zoeken.

Politici, doe iets aan de oorzaken van de problematiek, in plaats van brandjes te blussen. Sensibilisering over gelijkheid tussen man en vrouw in scholen, jeugd- en buurthuizen. Strengere regels rond de alomtegenwoordige denigrerende afbeelding van de vrouw. Aanpakken van de uitzichtloze werkloosheidssituatie van kansarme groepen. Als we deze problematiek structureel, constructief en vol goede moed aanpakken, is verandering zeker mogelijk.

Op Joop verscheen over de documentaire van Sofie Peeters eerder het artikel ‘Psst, schatje, ga je met me mee?’