Waarom nog steeds geen ‘grondoffensief’?

Er wordt alom veel gespeculeerd over de vraag waarom ‘het Israëlische grondoffensief’ maar niet in gang wordt gezet. De van Israëlische kant gegeven verklaring dat de weersomstandigheden ongunstig zijn, wordt niet geloofd. Mart de Kruif, ex-commandant van de Nederlandse landstrijdkrachten zei maandag in de tv-rubriek Op1 dat het weer echt geen belemmering meer is voor de de moderne oorlogstechnologie. “Ook op afstand kun je nauwkeurig schieten.”  

Geloofwaardiger zijn de problemen die geschapen worden door de aanwezigheid van gijzelaars bij Hamas, Israëlische en niet-Israëlische (‘buitenlandse’) en de morele, operationele en diplomatieke problemen die dat voor een aanvaller schept.  In het recente verleden, toen het ging om een enkele Israëlische krijgsgevangene is het morele probleem eenvoudig opgelost onder toepassing van de zogenoemde ‘Hannibal-doctrine’, waarbij het Israëlische leger het gebied waar de gevangen militair zich bevindt onder zodanig zwaar artillerievuur legt dat iedereen daar een gewisse dood sterft, met inbegrip van de eigen militair. De gedachte daarachter is dat lastige onderhandelingen achteraf zo worden voorkomen.  

Weet men niet waar de gevangenen zich bevinden, is toepassing van de Hannibaldoctrine natuurlijk onmogelijk. Gegeven echter het grote aantal Israëlische gijzelaars en de consternatie daarover in de Israëlische samenleving, gevoegd bij de daar al aanwezige grote woede tegen de leiding, zou -  indien al mogelijk -, toepassing van de Hannibal-doctrine, die immers zou leiden tot de dood van de gijzelaars, tegelijk de acute politieke zelfmoord betekenen van de regering zo niet van een hele politiek klasse.  

De complicaties die de aanwezigheid van buitenlandse gijzelaars voor de Israëlische aanvaller scheppen zijn niet te overzien. De suggestie van Hamas om die vrij te laten is slim, uitgekookt zo men wil, en zal spanning creëren tussen Israel en Amerika (er zijn Amerikanen onder de buitenlandse gijzelaars) en andere naties en de druk op de Israëlische leiding om af te zien van een aanval wellicht vergroten.

Dan de aanval zelf. Dat is veel meer dan alleen een grondoffensief: de hel breekt los van vier kanten tegelijk. Geschoten wordt vanaf zee, met scheepsgeschut buiten bereik van Hamas, met zware artillerie, opgesteld buiten de Gazastrook, eveneens buiten bereik van Hamas, met voortgaande luchtbombardementen en als kroon op het werk: met tanks en infanterie over de grond. Daarbij moet worden bedacht dat Israël als ‘ excuus’ het aantal Hamasstrijders waarschijnlijk overdrijft: geen 30.000 maar hooguit 10.000, volgens Palestijnse analisten.

Het uitstel is behalve door de genoemde complicaties waarschijnlijk ook door tactiek ingegeven. Kijken of met louter dreigen in combinatie met bombarderen al een deel van de doelstellingen kan worden bereikt en het terrein voor een invasie kan worden geprepareerd zonder daadwerkelijk binnen te hoeven vallen.

Wat zijn die doelstellingen?
Scheiden van burgers en strijders, vanuit Israël niet uit enige overweging van menslievendheid of uit enige behoefte het internationaal recht te honoreren maar louter uit politiek opportunisme, namelijk om tegemoet te komen aan de druk van buitenaf met name wederom van Amerika, ditmaal om het niet te bont te maken; de Amerikanen moeten immers nog wel ‘geloofwaardig’ de politieke fall-out en de diplomatieke scherven in de internationale politiek voor hun rekening kunnen blijven nemen en dat wordt lastiger als er nog weer duizenden burgerslachtoffers bijkomen als gevolg van beschietingen en grondoperaties.

Voorts: door het afknijpen van water, stroom en voedsel Hamas verzwakken voor er überhaupt gevochten wordt (vergelijk het met de belegering van een middeleeuwse burcht) en zo bij te dragen aan het minimaliseren van doden aan eigen kant om kritiek vanuit de bevolking te dempen.

Verder: Hezbollah geen reden verschaffen om een tweede front te openen (al acht ik de kans daarop gegeven de moeilijke binnenlandse positie van Hezbollah sowieso minimaal).

En tenslotte: de oppervlakte van de Gazastrook verkleinen en de burgers daar samenpersen op nog minder grond.

Kortom: uitstel om te bezien in hoeverre een deel van deze doelstellingen gerealiseerd kan worden door te dreigen in plaats van binnen te trekken; hierin niet inbegrepen doelen (de totale fysieke uitschakeling van Hamas) zijn alsdan makkelijker te halen. Deze tactiek, waarbij de dreiging minstens zo effectief is als de uitvoering van de dreiging en tegelijk risico’s vermeden worden, is bekend uit het schaakspel dat zoals wellicht bekend is, een spel is dat oorlogvoering simuleert. 

Er komt nog iets bij. Elke dag die verstrijkt kan Israël zijn posities versterken, de inval oefenen, zijn inlichtingen verbeteren, zijn plannen aanpassen. De Amerikanen stomen op met een tweede vliegdekschip, om Hezbollah af te schrikken.

Hamas daarentegen kan niets anders dan afwachten. En niets kunnen doen dan afwachten tot je aangevallen wordt door een verpletterende overmacht, is slopend, het werkt op de zenuwen en de moraal. En op de fysieke fitheid, je moet wachtlopen, roosters maken, continu alert zijn.

Dreigen is een middel dat machtiger kan zijn dan schieten.

Jaap Hamburger is voorzitter van Een Ander Joods Geluid (EAJG)