Waarom mogen socialisten geen tonnen verdienen?

‘Ordinaire zakkenvullers’ betitelde premier Kok de bestuurders van grote bedrijven voordat hij zelf als bestuurslid van ING riante bonussen zou goedkeuren en ontvangen. Voor de commissie-De Wit, die de oorzaken van de kredietcrisis onderzocht, moest hij zich in allerlei bochten wringen en draaien om deze grote standpuntwisseling te verklaren. Als ING-commissaris behartig je nu eenmaal andere belangen dan als minister-president, verklaarde Kok vroom.

Een jaar later, in 2011, sprak toenmalig partijvoorzitter Ploumen PvdA-leden die zich ver boven de balkenende-norm lieten belonen, straf toe. Voor hen is geen plaats meer in de partij. Waarom? ‘Als je opvattingen hebt, moet je daar ook naar leven’, lichtte Ploumen het nieuwe PvdA-standpunt toe. Het klinkt logisch. Net zoals CDA’er Jack de Vries hard werd afgerekend op zijn buitenechtelijke relatie. Het CDA ziet immers het gezin als hoeksteen van de samenleving. Er valt dan wat voor te zeggen om een CDA-prominent die deze leefregel in gevaar brengt, terug te fluiten.

Edoch zo logisch vind ik het PvdA-standpunt niet. Waarom zouden socialisten niet veel geld mogen verdienen? Ploumen lijkt in de war. Het zijn immers de communisten die vinden dat een dokter en een putjesschepper evenveel geld zouden moeten verdienen. Niet socialisten.

Socialisten gaan allereerst voor solidariteit in de samenleving en voor het dragen van de zwaarste lasten door de sterkste schouders. Is het bewijs van solidariteit weinig geld in de portemonnee? Terwijl iemand die slechts voor zijn eigen comfortabele leven gaat, zoals een VVD’er, wel zijn zakken zou mogen vullen? De maatschappijvisie van een (neo-)liberaal beperkt zich immers vaak slechts tot het bereiken van eigen welvaart in grenzeloze individuele vrijheid. Tenzij hij wat krap komt te zitten. Dan moet vadertje staat hem helpen, maar dat terzijde.

Ploumens redenering vind ik een vreemde. Als socialist word je dus eigenlijk dubbel gestraft. Je draagt als onvermoeibare, door velen als irritant geziene, wereldverbeteraar het maatschappijleed op je schouders en je mag daarom ook geen grote zeilboot kopen of aan een gracht gaan wonen.

Kok stoorde zich verder aan ‘exhibitionistische zelfverrijking’. En dat is ook afkeurenswaardig. Hebben socialisten daarin een extra overweging te maken? Ja. Zeker zij die door de belastingbetalers worden betaald en werken voor een maatschappelijke organisatie.

Toch vind ik dat VARA-coryfee Matthijs van Nieuwkerk al die tonnen op zijn rekening mag bijschrijven. Mits zijn salaris niet onevenredig zwaar drukt op de publieke omroepbegroting. Omroepbestuursleden overigens zijn een andere zaak. Zij zijn vervangbaar. Van Nieuwkerk echter is een unieke programmamaker en al heel lang een kijkcijferkanon; vrouwen en mannen, jong en oud kijken met plezier naar hem. Hij levert bijna dagelijks intelligente televisie, zoals past in het verheffingsideaal dat de VARA van oudsher in haar socialistische DNA draagt. Een ideaal waar de commerciële omroep weinig mee heeft, laat staan er zoveel voor zou willen betalen.

Waarom zouden wij als belastingbetalers niet het beste bij de publieke omroep mogen zien? En dat beste, daar hangt een prijskaartje aan.

Is Van Nieuwkerk een grootverdiener? Ja, maar we kunnen allemaal zien wat hij daarvoor doet. Niets onoorbaars aan. Wel lijkt het mij niet onredelijk dat hij gezien de omroepbezuinigingen zijn periodieke opslag de komende jaren overslaat of misschien een tonnetje minder? Maar vergelijk je Van Nieuwkerks riante salaris met de 21 miljoen euro aan voetbalrechten die de NOS jaarlijks (voor alleen de mannelijke kijkers) kwijt is; dan is Van Nieuwkerk een koopje.