Waarom Jordan Peterson gevaarlijker is dan hij lijkt

Afgelopen week was Jordan Peterson, de held van nieuw rechts, veel in het nieuws vanwege een omstreden bezoek aan de UvA. Door tientallen academici werd een oproep gedaan om Peterson van een kritische tegenspreker te voorzien bij zijn interview bij deze universiteit. Dit leidde tot felle tegenreacties, een deel van deze academici werd zelfs met de dood bedreigd! De ophef rondom Peterson roept enkele vragen op. Wie is de man waarover zoveel te doen is? En waarom zouden de academici zich druk over hem maken?

Peterson is een Canadese psycholoog die online in korte tijd grote bekendheid vergaarde met de publicatie van video’s waarin hij protesteert tegen een wetsaanpassing die discriminatie op basis van gender verbiedt. Hij beweert hierbij ten onrechte dat hem een gevangenisstraf boven het hoofd hangt als hij transgenders niet op de door hen verkozen manier aan zou spreken. Dit maakte hem een internetberoemdheid, wiens zelfhulpadvies en politieke analyses gretig aftrek vinden.

Zelfhulp Inmiddels worden zijn YouTube-video’s miljoenen keren bekeken en is zijn onlangs vertaalde boek 12 regels voor het leven een internationale bestseller geworden. Hierin geeft hij handige zelfhulp-adviezen als ruim je kamer op en neem verantwoordelijkheid voor je leven. Naast die tips verspreidt hij ook zijn rechts-conservatieve gedachtegoed. Dit gedachtegoed wordt in de media regelmatig gezien als de duistere kant van zijn populariteit. Het wordt zelfs regelmatig gelinkt aan de racistische alt-right (bijvoorbeeld hier ). Peterson zegt dat hij niets wil weten van deze beweging. Feit is echter wel dat hij populair is in alt-right kringen. En dit is niet zo gek als we kijken naar zijn aanvallen op links en de retorische trucs die hij hierbij gebruikt.

Moordenaars, Mao Zedong of Stalin, zo noemt Peterson social justice warriors. Linkse mensen in het algemeen zijn volgens hem cultureel-marxisten of postmoderne neomarxisten – vage verzamelnamen voor alles wat hij links en dus niet leuk vindt. Ook presenteert hij het standpunt van linkse activisten zoals feministen regelmatig alsof ze voor totale gelijkheid zijn. Het spreekt voor zich dat er maar weinig linkse activisten zijn die hier daadwerkelijk voor zijn. Dit zijn dan ook allen duidelijke voorbeelden van de stromanredenering: het op een vertekende manier weergeven van het standpunt van een ander omdat die zo – net als een stropop in een gevecht – makkelijk te verslaan is. Hierdoor lijk je zelf overtuigender en overschaduwt het vertekende standpunt al snel het daadwerkelijke standpunt van de tegenstander. Er bestaan natuurlijk vervelende extreme social justice warriors. maar door ze te vergelijken met dictators gaat Peterson uit van een wel erg slecht beeld van huidig links activisme om makkelijk te scoren.

Trucs Daarnaast benadrukt Peterson dat er biologische verschillen zijn tussen mannen en vrouwen en dat politiekcorrect-taalgebruik beperkend kan zijn. Dit zijn overduidelijke platitudes, uitspraken die op een triviale manier waar zijn. Ook dit is een handige retorische truc omdat hij zo altijd gelijk heeft. Hiermee weet hij publiek binnen te vissen om ze vervolgens warm te maken voor beweringen die veel minder overtuigend zijn zoals het eerdergenoemde waanbeeld dat er cultureel-marxisten of postmoderne neomarxisten de Westerse samenleving aan het vernietigen zijn.

Deze retorische trucs vormen een gevaar, omdat Petersons aanvallen op links en opmerkingen over natuurlijke verschillen tussen man en vrouw goed passen bij het extreemrechtse wereldbeeld van de alt-right. Neonazi en alt-righticoon Richard Spencer tweette al dat hij en Peterson veel met elkaar gemeen hebben. Nog erger is dat Spencer tweette dat rechts conservatieve beroemdheden een aanzuigende werking hebben op zijn extreemrechtse beweging. Onlangs heeft onderzoek uitgewezen dat hij hierin gelijk heeft: wie start als bewonderaar van rechtsconservatieven als Peterson heeft een grote kans om uiteindelijk uit te komen bij de rechts extremistische ideeën van de alt-right. Het is dan ook niet zo gek dat de academici van de UvA zich druk maken over Peterson. We moeten goed oppassen voor zijn gedachtegoed. Deze populaire zelfhulpgoeroe is gevaarlijker dan hij op het eerste gezicht lijkt.