Waarom je benoemers van haat niet moet ‘cancellen’

Nederland lijkt in conflict met haar eigen principes.

Wanneer je zelf moslim bent en je leeft onder het juk van de ideeën van Geert Wilders, word je voortdurend geconfronteerd met dreigementen dat je vrijheden worden afgenomen. Dit komt doordat de ideeën van Wilders als racistisch en discriminerend worden beschouwd. Het is zelfs zo dat hij veroordeeld is voor het aanzetten tot groepsbelediging. Ondanks deze veroordeling en zijn schadelijke opvattingen over moslims in Nederland, lijken andere politieke partijen zichzelf te overschatten door te denken dat ze kunnen wegkijken van de gevaarlijke trend van discriminatie van moslims en Nederlanders met een migratieachtergrond en dat we daar ongeschonden aan voorbij kunnen gaan. Maar zoals alles met de politiek al meer dan een decennium: vooruitschuiven. Ook het benoemen van moslimhaat: vooruitschuiven, straks, nu komt het electoraal of strategisch niet goed uit.

Mensen die wel opdeinzen bij sociaal onwenselijke vormen van discriminatie (we hebben nog taboes) lijken te geloven dat Nederland niet doorheeft dat het uitsluiten van meer dan een miljoen moslims ernstige gevolgen heeft. In eerste instantie voor de islamitische Nederlander en tegelijkertijd voor elk ander in Nederland. Deze gevolgen zijn voelbaar in het dagelijks leven, op het werk, tijdens reizen, en zelfs wanneer je simpelweg je mening en visie wilt delen, zoals elke andere Nederlander. Het uiten van je identiteit is van essentieel belang om niet te worden verzwolgen door het onrecht waarmee je dagelijks wordt geconfronteerd. Het stelt je in staat om te ademen en bevestigt het belang van je stem, die net zo noodzakelijk is als die van anderen.

Helaas lijkt het gemeengoed te zijn geworden om te zwijgen over het discriminerende partijprogramma van de PVV. Dit terwijl we doen alsof we als samenleving nog steeds even beschaafd zijn. We blijven handelen met schijn, deftige woorden en een verontwaardigde reactie wanneer iemand het waagt de wegkijkers te benoemen.

Maar er hangt iets in de lucht

Meer dan ooit worden racisme en discriminatie opgemerkt en erkend als een acuut probleem. Hoewel ik het zelf misschien niet eerder zo heb ervaren, ervaar ik nu dat vaker mensen hun afschuw uitspreken over moslimhaat. Ook islamitische Nederlanders spreken zich nu vaker en duidelijker uit wanneer men het ervaart. Maar waarom is dit veranderd? Het zou kunnen uit angst kunnen zijn om als 'de moslim' van het team te worden gezien, die 'ander' die anders is dan de rest. Maar laten we niet vergeten dat islamitische Nederlanders inderdaad Nederlanders zijn. Ook veel moslims willen de werkweek op vrijdag informeel afsluiten. Ook zij voelen verdriet wanneer hun kinderen voor het eerst liefdesverdriet ervaren en worstelen met hoe ze die pijn kunnen verzachten. Want onder de officieus toegestane portie drek, krijgt iemand ook de uitdagingen van het leven die jij krijgt. Alleen regelmatig in een andere mate, op een ander moment (bijvoorbeeld door het moeten stapelen in het onderwijs voordat er aan een gezinnetje gestart kan worden) of een wereldreis kan worden gemaakt en alle uitdagingen van een relatie, beperkte portemonnee, de angst voor de tumor in het hoofd van je moeder.

Het verschil zit hem in het pakket dat moslims dragen. Naast de rechten en plichten die alle Nederlanders delen en waarvan sommigen verafschuwd worden maar als noodzakelijk worden beschouwd, hebben moslims nog extra verantwoordelijkheden. Ze worden onderworpen aan voortdurende controles en beoordelingen. Dit varieert van momenten waarop je je handen moet laten zien (spannend, want dit komt neer op kleur bekennen volgens anderen) tot het troosten van je kind omdat hij duidelijk ondergewaardeerd wordt op school, of wanneer volwassenen worden buitengesloten door het populaire groepje op het werk, waarbij je eigenlijk ook bij wilt horen omdat je die mensen oprecht mag. En dan zijn er nog de momenten waarop je online post en je jezelf gevoelloos voelt door de reacties die allemaal draaien om je etnische achtergrond, je religie en mogelijk zelfs associaties met een naam waarvan je alleen de lettervolgorde hoeft te veranderen om er een willekeurige voornaam en middelste naam van te maken die daar ergens in de verte op lijkt maar klanten deelt.

Wegkijken is in deze tijd niet onschuldig, vooral nu een groep in ons midden anders wordt behandeld vanwege hun geloof. Het gedemoniseerd worden heeft niet alleen invloed op hoe de samenleving uiteindelijk deze groep gaat zien, beschouwen en behandelen, maar het heeft ook invloed op hoe moslims zichzelf zien. Velen herinneren zich vast de reclame van een animatiefilm waarin het hoofdpersonage een zwarte huidskleur had. Kinderen die dit zagen, waren aanvankelijk in shock, begrepen het niet, maar waren uiteindelijk extatisch van vreugde. Stel je nu een islamitische variant voor.

Het dagelijks onderdrukken van mensen en hun identiteit, hun passies en wat hen troost biedt wanneer hun kinderen, ouders of grootouders sterven, heeft een diepgaand effect op hoe mensen zichzelf gaan zien. Dit betekent niet automatisch dat mensen zichzelf als slachtoffers zien, maar het betekent wel dat ze het slachtoffer worden van hoe onze samenleving en onze politieke leiders omgaan met een gemeenschap die dag in dag uit wordt bedreigd met het verlies van hun vrijheden door partijen die beweren op te komen voor vrijheden, maar in werkelijkheid pure discriminatie en islamofobie verspreiden. Dit dwingt mensen om op te groeien met een vechtersmentaliteit, waarbij ze zichzelf dwingen om op zijn minst de Nederlandse taal beter te beheersen dan hun Nederlandse collega's. Ze nemen bijbaantjes en halen hun diploma's in het volwassenenonderwijs omdat ze zich ondergewaardeerd voelen op school of gewoon niet gezien worden, zonder dat docenten zich daar zelfs bewust van zijn. En wanneer praktiserend het geloof belevend, erachter komen dat je heimelijk en tegen de wet in bespied bent door de gemeente en een ministerie en dat er vervolgens nergens iets verandert. Geen dagenlange commotie, niets. En als het je eigen kerk, tempel betrof die stiekem werd geïnfiltreerd door niets anders dan de religie/levensbeschouwing?

Het is zorgwekkend dat er politieke partijen zijn die openlijk suggereren dat ze mogelijk willen samenwerken met een partij die nu als gematigd wordt beschouwd, simpelweg omdat deze partij niet langer pleit voor een 'ministerie van deislamisering en remigratie' (laten we eerlijk zijn, dit komt neer op een ministerie van deportatie, waarvan de enige taak is om Nederland te zuiveren van de islam en moslims Nederland uit te zetten). En de toekenning mogelijk samen te werken kwam zelfs voor die ‘afzwakking’ van de haat. Herinnert u zich nog dat we, zolang we maar beschaafd ons zegje deden, "pertinent" afstand namen van het idee om samen te werken met haatzaaiende politici, of gewoonweg zwegen? Zelfs gespreksleiders nemen soms het woord af van mensen die de ongemakkelijke waarheid op tafel durven te leggen.

Soms gaat politiek verder dan politiek, en daarom moeten we ons niet alleen zorgen maken over de verharding in de politiek, maar ook over de impact ervan op gewone mensen zoals wij. We hebben nieuw leiderschap nodig, zowel in de politiek als in onze samenleving. Om dit te bereiken, moeten we luisteren naar degenen die de pijnlijke waarheid vertellen dat een deel van onze samenleving bewust anders wordt behandeld vanwege hun geloof. We moeten erkennen dat ze worden gedehumaniseerd door een deel van ons land omdat hun pijn niet als de onze wordt beschouwd.

Zolang we toestaan dat groepen minderheden gedemoniseerd worden om wie ze zijn, accepteren we dat het systeem hapert en de gemeenschap om wie het gaat terecht ageert, of het nu gaat om christenen, joden, de LHBTIQ-gemeenschap, de humanisten, katholiek versus protestant, hindoes of andere groepen. Zolang we accepteren dat het Nederlands beheersen, zelfs als het Nederlands niet gelijk is aan zij die hier van oudsher wonen, het streven altijd een paar tandjes hoger moet zijn om dan alsnog niet gelijk mee te kunnen gaan, voeden we dit proces dat wordt aangewakkerd door partijen in de Tweede Kamer. Het is als een brand in een rijtjeswoning en de politiek gaat er met een enorme waaier langs zwaaien waardoor het vuur hoger oprukt. Is het dan echt nodig dat het vuur overslaat naar jouw woning voor je jezelf de vraag stelt waarom je zwijgt?

Als een deel van de Tweede Kamer niet het goede voorbeeld geldt, kunnen jij en ik dat toch wel doen? Ontneem de ander het woord niet wanneer jijzelf niet de moed hebt om je tegen het inbeuken op de rechtsstaat te verzetten maar ontneem hen die het wel doen niet het woord.

Stel je voor dat discriminerende opmerkingen van Geert Wilders betrekking hadden op jouw gemeenschap. Stel je voor dat je kerk, synagoge of tempel werd gesloten, je heilige boeken werden verbrand, je religieuze symbolen werden verwijderd en je kinderen werden onderworpen aan strengere controles dan andere kinderen. Denk je nu daadwerkelijk dat iemand die dag in dag uit hiermee bedreigd wordt en ziet dat de grootste partij (die vier keer achter elkaar de premier heeft geleverd) aangeeft mogelijk met een partij als de PVV gaat samenwerken, niet de verkiezingen ingaat met het gevoel dat er een bindend referendum wordt gehouden over jou, zoals de Oekraïne-referendum eigenlijk ook geen Oekraïnereferendum was.

Dit is het moment om je frustraties te uiten maar ook om niet te accepteren dat discriminatie en racisme door deftige woorden en een ‘pertinente’ afwijzing van de suggestie het te accepteren. In dit geval dus de moslims in ons midden. Omdat dat wat je wilt voor Nederland meer is dan alleen het uiten van frustraties. Het gaat om het NU tekenen van de samenleving van STRAKS.