Waarom ik zonder bezwaar de bus van de Egged neem

Het verschil tussen de persoonlijke ov-chipkaart en de rav kav kaart van de Israelische autobusmaatschappij Egged is dat de laatste gratis wordt verstrekt. Het bedrijf is ouder dan de staat Israël en belichaamt nog iets van de idealen die de zionisten van vroeger koesterden: zij wilden een maatschappij grondvesten op sociaaldemocratische grondslag. Egged is een coöperatie en eigendom van de chauffeurs zelf. Premier Netanyahu is dan ook geen vriend van Egged en heeft in het verleden allerlei pogingen gedaan om het bedrijf te ondermijnen door concurrentie vrij baan te geven. In dat streven heeft hij grotendeels gefaald. Het publiek is gewoon te zeer gehecht aan de vertrouwde bussen van de Egged.

Netanyahu’s afkeer van de Egged heeft een ideologische achtergrond. Hij is geinspireerd door Ze’ev Jabotinsky, een Russische ideoloog wiens zionisme was gebaseerd op het chauvinistische nationalisme zoals dat in Oost-Europa opgeld doet. Jabotinsky streefde een joodse staat na op beide oevers van de Jordaan, die – meende hij – zeer waarschijnlijk met geweld tot stand zou komen. Alle joden ter wereld hoorden zich in die staat te vestigen. Verdrijving van de Palestijnen stond niet op Jabotinskys programma. Hij ging ervan uit dat ze altijd een minderheid zouden vormen in het groot Israël van zijn dromen en daarom gunde hij ze gelijke rechten, maar “als individuen, niet als gemeenschap”. Voor sociale experimenten had Jabotinsky geen tijd of aandacht. Het streven van de linkse zionisten vond hij naïef en bespottelijk. Het ging hem om de Joodse staat en het joodse nationalisme. Soms kwam zijn taalgebruik dan ook gevaarlijk dicht bij dat van Mussolini.

Netanyahu staat op de schouders van Jabotinsky. Hij heeft weinig vertrouwen in vredesprocessen en gelooft in de kracht van de wapenen als enige garantie voor het voortbestaan van Israël. Zijn aanhangers zijn voor een belangrijk deel de nazaten van joden die na de stichting van de staat Israel uit de Arabische wereld zijn weggepest. Dat electoraat heeft met het eigen lot voor ogen weinig begrip voor de Palestijnse eisen. Zij houden van Bibi Netanyahu. Het is hun Trump.

Niet alleen Netanyahu ook de solidariteitsbeweging met het Palestijnse volk heeft wat tegen Egged. Dat komt omdat deze maatschappij ook lijnen exploiteert op de Westbank die de joodse nederzettingen daar aandoen. Tussenstops maakt Egged niet. Palestijnse activisten menen dat ze net zo min op hun grondgebied horen als die nederzettingen. Daarom zijn nogal wat Egged-bussen aangevallen. Dat risico blijft. Zo waarschuwt het Britse Ministerie van Buitenlandse Zaken expliciet tegen het gevaar van stenengooierij en brandstichting op en langs de doorgaande wegen van de Westbank.

Sinds een aantal jaren schrijft Egged ook in op concessies voor streekvervoer buiten Israël. Bijvoorbeeld in Nederland. Het bedrijf vindt dan pro-Palestijnse activisten op zijn weg. Egged, moet uitgesloten worden, zo redeneren zij, omdat het door het onderhouden van busverbindingen de illegale nederzettingen op Palestijns gebied steunt. Dit alles wordt ingebed in de brede eis van een totale economische boycot van Israël, omdat het een apartheidsstaat zou zijn net als Zuid-Afrika voor Nelson Mandela.

Daarmee miskennen de vrienden van Palestina de diversiteit van Israël. Dat is geen apartheidsstaat. Alle burgers hebben gelijke rechten, ook de aanzienlijke Arabische minderheid, die in de Knesset vertegenwoordigd is. Nog steeds wijzen grote groepen Israëli het beleid van Netanyahu af. Zij beseffen dat een beleid van ommuring en geweld de veiligheid van Israël niet structureel zal kunnen garanderen maar dat een vergelijk met de Palestijnen noodzakelijk is voor stabiliteit in de regio.

De premier maakt van de boycotbeweging dankbaar gebruik door zijn kiezers erop te wijzen dat de vijand kennelijk uit is op vernietiging van Israeël en het joodse nationaal tehuis. Als je hem de vinger geeft, neemt hij de hele hand. Daarom zijn sociaaldemocratische en liberale Israëli naïef. Gutmenschen, zou Baudet hier zeggen.

De enige oplossing van het conflict tussen de Israëli en de Palestijnen is die van twee staten. Een essentiële voorwaarde daartoe is het ontruimen van alle Joodse nederzettingen op Palestijns gebied. Dat kan alleen als de slagschaduw van Jabotinsky over Israël verdwijnt. Dat zal niet gebeuren als men met het frame van de apartheidsstaat en het lastig vallen van busmaatschappijen het gelijk van de oude ideoloog Jabotinsky keer op keer bewijst. Een economische boycot van “apartheidsstaat” Israel komt Netanyahu en de zijnen prima van pas, ook als het erom gaat excuses te vinden voor zijn noodlottige binnenlandse beleid, dat tot een maatschappelijke tweedeling en armoe leidt. Dat komt allemaal door de boycot en de sabotage van buitenaf, kan Netanyahu volhouden. Wat dat betreft is de Israelische premier net Fidel Castro, die vergelijkbare praatjes uitsloeg.

Als ik een keer naar Rozenburg of naar Spijkenisse moet, zal ik zonder bezwaar de bus van de Egged nemen. Anders zou ik Netanyahu maar in de kaart spelen. Waarom komt me nou ineens die rav kav kaart voor de geest?