Waarom hebben dieren nog geen eigen minister?

Deze week was het Dierendag. We tonen onze dierenliefde met een speeltje voor de poes of een extra snoepje voor de hond. Maar de meeste gedomesticeerde dieren komen er bekaaid van af. En dat blijft niet beperkt tot dierendag. Serieuze aandacht voor de rechten van dieren blijft echter een lastig onderwerp, vooral als die rechten botsen met de wensen van mensen.

Ook in Nederland zijn dierenrechten vrijwel altijd ondergeschikt aan economische belangen. En dat terwijl steeds meer wetenschappelijke onderzoeken bewijzen dat dieren veel slimmer en socialer zijn dan werd aangenomen. Wordt het dan niet eens tijd om de rechten van dieren eerlijk te laten vertegenwoordigen door een onafhankelijke minister van Dierenwelzijn?

Dierenwelzijn hoort niet onder LNV Nederland telt 150 miljoen gedomesticeerde dieren, de meesten daarvan leven in de intensieve veehouderij. Het ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit (LNV) is verantwoordelijk voor hun welzijn. De afgelopen decennia zijn dit ministerie en haar voorgangers daarin echter aantoonbaar tekortgeschoten.

Dat is niet zo vreemd want dierenwelzijn valt al tientallen jaren onder hetzelfde ministerie dat ook verantwoordelijk is voor Nederlandse handelsbelangen. Daarmee ontstaat een onmogelijke spagaat: een sterke focus op het ene onderwerp, gaat vrijwel altijd ten koste van het andere.

Economische belangen wegen zwaarder dan dierenwelzijn Een tekenend voorbeeld van botsende belangen, is het beleid voor de aanpak van stalbranden. Ook in de laatste kabinetsperiode werd Nederland regelmatig opgeschrikt door ernstige stalbranden. In 2020 kwamen daarbij meer dan 123.000 dieren op afschuwelijke wijze om het leven.

In 2019 informeerde de minister van LNV de Tweede Kamer over de bestrijding van stalbranden. Ze noemde daarbij tal van maatregelen die stalbranden zouden kunnen voorkomen. De minister wil deze maatregelen echter niet verplichten omdat deze ‘te hoge investeringen’ vragen van boeren. Zo is het beveiligen van meterkasten en aanbrengen van brandveilige dakisolatie in oude stallen volgens de minister ‘te duur’ en zou dit ten koste gaan van de Nederlandse handelspositie.

Een minister van Dierenwelzijn kan de belangen van de honderdduizenden dieren verdedigen zonder de druk van economische belangen. Dan zien we misschien eindelijk eens een daling van het aantal slachtoffers bij stalbranden.

Regie ontbreekt bij aanpak risicobedrijven De noodzaak voor een minister van Dierenwelzijn blijkt ook uit de gebrekkige aanpak van zogenoemde risicobedrijven. Regelmatig stuiten overheidsinspecteurs op ernstig dierenleed: verwaarloosde en uitgehongerde dieren in bouwvallige stallen, gewonde en zieke dieren zonder verzorging, dode dieren die niet worden geruimd. Nederland telt honderden risicobedrijven die herhaaldelijk de fout in blijven gaan omdat de eigenaar niet in staat is om dieren te verzorgen.

Op dierendag 2018 hebben de minister van LNV en de minister van Justitie en Veiligheid een wetsvoorstel geschreven om structurele dierverwaarlozing beter te bestrijden. We zijn nu drie jaar verder en de wet is nog steeds niet aangenomen. De schrijnende misstanden gaan onverminderd door. Een toegewijde minister van Dierenwelzijn kan de regie nemen in complexe trajecten die wetgeving en handhaving rond dierenwelzijn verbeteren.

België bewijst: een minister van Dierenwelzijn helpt Het aanstellen van een Nederlandse minister van Dierenwelzijn is niet zonder precedent. In België hebben alle drie de Gewesten al sinds 2014 een eigen minister van Dierenwelzijn en dat heeft direct concrete verbeteringen opgeleverd. Zo heeft de Vlaamse minister van Dierenwelzijn een hitteplan in het leven geroepen om dieren te beschermen tijdens transport en worden er concrete stappen gezet in de aanpak van dierenmishandeling. Steeds meer landen maken serieus werk van dierenwelzijn en Nederland kan eigenlijk niet achterblijven.

De politieke partijen die al maanden steggelen over een nieuw kabinet hebben nu een mogelijkheid om dieren de bescherming te geven waar zij recht op hebben. Beste politici, beste formateurs, pak deze kans: het is tijd voor een minister van Dierenwelzijn!