Waarom GroenLinks een duurzame machtspartij moet worden

Met enige verwondering heb ik de oproepen aan GroenLinks gelezen om toch vooral in het kabinet Rutte III plaats te nemen. Als u niet gaat regeren verkwanselt u uw opdracht. Het moet nu, het kan niet vier jaar wachten, zo viel er te lezen in sommige commentaren.

Nu hebben talloze wetenschappers en opiniemakers regeringsdeelname sterk ontraden. Dick Pels, Cas Mudde, Karin Spaink, Tjitske Akkerman, Erica Meijers, Sinan Cankaya, Rutger Bregman, Thomas von der Dunk, velen hebben zich erover uitgelaten. Internationaal onderzoek wijst uit dat regeringsdeelname van groene partijen überhaupt een groot risico is en dat des te meer als juniorpartner in een door rechtse partijen gedomineerd kabinet. Voeg daarbij het feit dat een groot deel van de electorale winst van GroenLinks afkomst is van PvdA’ers die zijn afgehaakt vanwege de draai van Samsom, dan lijkt een herhaling van zetten geen bijzonder goed idee.

De manier waarop deze discussie geframed wordt in de parlementaire pers is überhaupt nogal onzinnig. Kiest GroenLinks voor de machtspolitiek, of kiest zij voor haar idealen? Wil GroenLinks een bestuurderspartij zijn of een getuigenispartij? Het is een tegenstelling die weinig relevantie heeft in deze discussie. Juist omdat GroenLinks een machtspartij wil zijn, juist omdat zij een bestuurderspartij wil zijn, kan zij beter voor de oppositie kiezen. Om voor de politieke van de lange adem te kiezen en niet te bezwijken voor de kortademige hijgerigheid van politiek en media.

Wil GroenLinks een duurzame machtspartij worden dan zal zij de electorale bestaansvoorwaarden voor die positie moeten creëren en consolideren. Klimaatverandering zal de komende dertig jaar een groene machtspartij nodig hebben. Geen regering gaat het in vier jaar rond krijgen. Wil de 2%-norm gehaald worden uit het klimaatverdrag van Parijs, zo stelt een recent artikel in Science , dan zal tot 2050 elke tien jaar de CO2-uitstoot met de helft moeten worden gekort. Met de helft. Dat is pas een gamechanger. Het zal een haast revolutionaire hoeveelheid overheidsinterventie vergen om dat te gaan realiseren. De energietransitie is een soort Deltawerken, maar dan dertig jaar door. Wat nodig is, is een linkse milieupolitiek die daarbij ook de belangen van het gewone volk meeneemt om niet een soort rechtse volksrebellie over zich af te roepen.

De politiek van GroenLinks wordt dan ook niet gekenmerkt door een ‘romantische idealisering van een nieuwe samenleving’, in contrast met de zakelijke scepsis van de VVD, zoals Louise Fresco schrijft in NRC. Noch gaat het om ‘dagdromen van Jesse Klaver’, zoals Buma stelt. De situatie is net andersom. GroenLinks is een van de weinige realistische partijen in het huidige tijdsgewricht. Zij baseert zich op de laatste wetenschappelijke inzichten, die wijzen op de noodzaak van radicale verandering. Het zijn partijen zoals de VVD en CDA die uitgaan van een romantische idealisering van het verleden en daarbij een anti-wetenschappelijke houding huldigen. Niet voor niets heeft de VVD eerder opgeroepen om het KNMI te korten, niet voor niets heeft de partij haar klimaatparagraaf geschrapt uit het partijprogramma.

Er valt veel te zeggen over de mentale gezondheid van een land waar de partijen die uitgaan van sobere wetenschappelijke analyses aan de kant worden gezet als romantische dagdromers. Terwijl de partijen die zich bezighouden met paaseitjes en Wilhelmus-gezang voor nuchter en realistisch doorgaan.

Er zijn goede redenen waarom GroenLinks vanuit een realistisch perspectief beter in de oppositie kan plaatsnemen, om daar uit te bouwen:

Allereerst heeft de deelname van de PvdA aan Rutte II de sociaal-economische links-rechts tegenstelling gedempt. Mede daarom zijn de culturele thema’s zo centraal komen te staan in de campagne. En mede daarom is het linkse electoraat als geheel zo geïmplodeerd. Een sociaaleconomisch rechts kabinet zal de links-rechts tegenstelling weer enigszins in ere herstellen en GroenLinks is in een goede positie om daarvan te profiteren.

Ten tweede zal deelname van D66 aan het kabinet ervoor zorgen dat D66 haar klassieke rol als progressief tegengeluid ten opzichte van het rechtsnationalisme van VVD, CDA, PVV, minder kan vervullen. Er komt hier een enorme ruimte open te liggen. Dat weet men bij D66 ook en daarom zijn D66’ers de grootste voorstanders van regeringsdeelname van GroenLinks. Grote kans dat GroenLinks de progressieve culturele stem kan gaan veroveren op D66 bij de volgende verkiezingen.

Ten derde zal GroenLinks kunnen profiteren bij gebrek aan actie op het gebied van klimaat. Het biedt een uitgelezen mogelijkheid om de talloze jongeren die bij de bijeenkomsten zijn gekomen op een vastere manier aan zich te binden. Ik zag een peiling waaruit bleek dat 22% van de jongeren in de leeftijd van 18-24 op GL stemmen. In de politicologie gaat men ervan uit dat politieke socialisatie, de vorming van politieke voorkeuren, plaatsvindt op deze leeftijd en later stabiel blijft. GroenLinks heeft de kans om een generatie voor zich te winnen.

Vanuit de oppositie kan GroenLinks de cultureel progressieve stem winnen en deze verbinden aan de sociaaleconomische stem. Vanuit de oppositie kan zij de sociaaleconomische stem winnen en deze verbinden aan de cultureel progressieve stem. Vanuit de oppositie kan zij beiden weer verbinden aan de groene stem. Om vervolgens een knoopwerk te leveren dat zo complex is, dat niemand het meer kan los kan krijgen.

Er is de one-hit wonder , de ster die furore maakt met een enkele goedverkopende single om vervolgens naar de achtergrond te verdwijnen. De ster wiens muziek enkel nog op nostalgische verzamel-CD’s en slechte radiostations gepeeld wordt. Ik gun Jesse Klaver meer dan dat. En ik doe bij deze een beroep op de partij op om haar boy wonder daarvan te weerhouden.

Wil GroenLinks een duurzame machtspartij zijn, dan kiest zij voor de oppositie.