Waarom wij de G20 gaan stoppen

Van 7 tot en met 8 juli 2017 vindt er in Hamburg de jaarlijks terugkerende G20-topconferentie plaats. Een brede Nederlandse coalitie zal in die week vertrekken naar Hamburg en zich bij duizenden internationale activisten voegen om de G20 top (letterlijk) te blokkeren met een grote demonstratie.

Korte geschiedenis van de G20 De G20 is een samenkomst van de 19 economisch sterkste landen plus de Europese Unie. De G20-landen zijn goed voor meer dan 80% van het mondiale bruto binnenlands product (bbp) en bijna twee derde van de wereldbevolking. Het idee voor het vrijwel jaarlijks organiseren van een G20-top ontstond tijdens een conferentie van de G7 (de zeven economisch sterkste landen) in Keulen in juni 1999. De eerste G20-top vond plaats op 15 en 16 december 1999 in Berlijn. Aanwezig zijn altijd de presidenten van de centrale banken, de ministers van financiën van alle lidstaten en de voorzitter van de Europese Unie. In de regel zijn de regeringsleiders en andere voorname politici van de lidstaten ook aanwezig.

De directe aanleiding voor het in leven roepen van de G20 was de Aziatische financiële crisis in 1997-1998. De lidstaten voelden de behoefte voor een platform voor coördinatie van mondiaal financieel en monetair beleid. Naast de ongeveer jaarlijkse topconferenties, worden er ook bij grote crisissen ‘noodconferenties’ gehouden. Hier van vonden een aantal plaats tijdens de laatste kredietcrisis.

Tijdens de G20-top in 2010 in Seoul, werd er een verbreding van het takenpakket ingesteld. Naast de financiële markten, houdt de G20 zich nu ook bezig met bijvoorbeeld voedselveiligheid, energie, migratie, infrastructuur, anti-corruptie, antiterrorisme, belastingsamenwerking maar ook het vergroten van de rechten en de positie van vrouwen. Momenteel is klimaatverandering daar als een van de belangrijkste nieuwe thema’s bij gekomen.

De G20 kent geen vaste organisatie of secretariaat. De organisatie van de conferentie wordt volledig door het gastland gedaan. Zoals eerder vermeld komen de G20-leiders komen bijeen in Hamburg (Duitsland) op 7 en 8 juli 2017. Het thema van het Duitse voorzitterschap van de G20 in 2017 zal ‘Bouwen aan een verbonden wereld’ zijn.

Kritiek op de G20 Er bestaat veel kritiek op de samenkomst van de G20. Allereerst valt de samenstelling te betwisten: volgens de statuten beslaat de G20 ‘de grootste, de belangrijkste en invloedrijkste economieën ter wereld’, maar dit klopt niet. Grote economieën als Spanje (12e economie), Nederland (16e), Zwitserland (19e) en België (20e) zijn niet vertegenwoordigd, maar een aantal kleinere economieën als Saoedi-Arabië (23e), Zuid-Afrika (27e) en Argentinië (28e) zijn dat wel (bron: Internationaal Monetair Fonds). Bovendien worden er veel zaken overlegd en besloten die van toepassing zijn op landen die niet vertegenwoordigd zijn. Armoede- en hongerbestrijding in Afrika is daar een voorbeeld van: van het hele continent is alleen Zuid-Afrika vertegenwoordigd in de G20. Maar ook mondiaal financieel beleid wat tijdens de G20 tot stand komt heeft door globalisering directe invloed op de economieën van de niet-vertegenwoordigde landen. Dit is oneerlijk.

De zwaarste kritiek valt te geven op de daadwerkelijke manier van beslissen over nieuw beleid, en de invloed die bedrijven hebben op deze beslissingen. De leiders van de G20-landen zullen officieel gezamenlijk oplossingen zoeken voor economisch, financieel, klimaat-, handels-, werkgelegenheids- en ontwikkelingsbeleid, maar ook voor bestrijding van terrorisme en de huidige vluchtelingenstroom. Dit klinkt in eerst opzicht misschien positief, maar in werkelijkheid lijken er vooral achter de niet-transparante, gesloten deuren van de G20 deals gesloten te worden die voornamelijk de bedrijven en overheden van de lidstaten ten goede komt.

Tijdens de topconferentie zijn er een aantal ‘Engagement Groups’ (invloedsgroepen) aanwezig, met vertegenwoordigers van de verschillende lidstaten die aanbevelingen mogen doen aan de G20. Deze groepen zijn officieel gelijk aan mekaar en bestaan uit: Bedrijven (B20), Vrouwen (W20), Civiele Gemeenschap (C20), Vakbonden (L20), Denktanks (T20), Jeugd (Y20) en Wetenschap (S20). Andere vertegenwoordiging direct vanuit de maatschappij (zoals bijvoorbeeld NGO’s en burgeninitiatieven) worden door dit systeem hiervan uitgesloten.

In de praktijk heeft vooral de B20 de grootste invloed tijdens de topoverleggen. Een zeer groot deel van de aanbevelingen die de B20 doet worden opgenomen in de uiteindelijke beslissingen van de G20. Zo werden er bijvoorbeeld 35,5% van alle aanbevelingen van de B20 geformuleerd tijdens de tops in Toronto in 2010 en Los Cabos in 2012 direct opgenomen in de mandaten en verbintenissen van de G20. Dit waren er in totaal 93.

Deze B20 bestaat uit ruim 500 vertegenwoordigers van verschillende bedrijven (afkomstig van alle markten, van olie en fossiele brandstoffen tot multinationale consultancy bedrijven) van de lidstaten plus een aantal welvarende ondernemers (zoas Bill Gates met zijn Gates Foundation), en kent daarnaast een eigen adviesorgaan waarin 20 CEO’s van grote multinationals deelnemen, zoals de CEO’s van Nestlé en Shell. Het doel van de B20 is om een zo’n gunstig mogelijk bedrijfsklimaat te creëren en te behouden, en beleid te laten ontwikkelen dat voornamelijk in het teken staat van economische groei en liberalisering van de markt, waarbij geen rekening wordt gehouden met bijvoorbeeld het milieu, arbeids- en leefomstandigheden en de financiële veiligheid van de kleinere economieën in de wereld. Op deze manier hebben grote bedrijfslobby’s dus direct en legaal zeer grote invloed op grote internationale politieke beslissingen.

De andere invloedgroepen behalen nauwelijks resultaten die in de buurt komen van de behaalde resultaten van de B20. Overigens bestaan de andere invloedsgroepen ook meestal voornamelijk uit vertegenwoordigers uit het bedrijfsleven, zoals de W20 (de Vrouwen-20) die bestaat uit bijvoorbeeld vertegenwoordigers van verenigingen van vrouwelijke (top)ondernemers en de L20 (de vakbond-20) die alleen geselecteerde vakbonden bevat die in de regel vaak een stuk ‘makker’ zijn t.o.v. regeringsbeleid.

Blokkeer de G20 Er zullen naar alle waarschijnlijkheid meer dan 100.000 activisten van over de hele wereld afreizen naar Hamburg, om verschillende acties te organiseren en op de tweede dag van de G20-top een grote demonstratie te organiseren in het centrum van Hamburg. Reden voor de NOS om te berichten over het feit dat Duitsland zware grenscontroles zou gaan uitvoeren en daarmee in feite tijdelijk het Schengen verdrag opzegt. Dit om zogenaamd ‘geweldplegers’ tegen te gaan houden.

Buiten dat de wetmatigheid van het sluiten van de grenzen te betwijfelen valt, is het ook nogal tegenstrijdig dat er tijdens de G20 besloten wordt over oorlogen, wapenhandel en bijvoorbeeld bombardementen in het Midden-Oosten, een ultieme vorm van geweldpleging, maar (vreedzame) demonstraten geweigerd worden. Bovendien noemde Merkel onlangs de Europese Unie een ‘democratisch’ alternatief voor Amerika onder Trump. Dan is het vervolgens hypocriet om demonstraties te verbieden en je eigen grenzen op slot te doen.

Wij laten ons in ieder geval niet tegenhouden.