Waarom er niet wordt onderhandeld over vrede voor Oekraïne

Sommigen zeggen dat wij westerlingen niet over onderhandelen mogen beginnen. Het is niet aan ons, het is aan de Oekraïners om te bepalen hoe de oorlog verloopt, menen ze. Maar dat is onzin. Het Westen bepaalt heel erg hoe de oorlog verloopt want het Westen bepaalt welke wapens worden geleverd. Wij leveren geen wapens waarmee Oekraïne Rusland kan aanvallen, hoewel de Oekraïense generaals daar wel om vragen. Dat bepalen wij dus, dat wil zeggen onze regeringen, op advies van de generaals en de ambtenaren van Defensie. Oekraïne krijgt genoeg wapens om het land te verdedigen maar niet om Rusland te verslaan, daar komt het op neer. In feite bepalen wij dus dat deze oorlog eindeloos doorettert.  

Sommigen zeggen dat Poetin helemaal niet wil onderhandelen. Maar dat weten we niet. Want het wordt niet geprobeerd. Alleen Turkije pleit voor onderhandelen, omdat ze hopen dan zelf een glansrol te kunnen vervullen. Maar wat Poetin wil? Poetin wilde een snelle overwinning en die heeft hij sowieso niet gekregen. En Poetin wil de macht houden.

Nobelprijswinnaar Óscar Arias stelde voor om de verwijdering van Europese kernwapens aan te bieden tegen een volledige terugtrekking uit Oekraïne. Een win-winsituatie zou ik denken. Maar zoals gezegd, er wordt niet serieus naar onderhandelen gekeken.

Intussen gaat de oorlog door. En vallen er slachtoffers in Oekraïne. En vallen er slachtoffers door de hoge graanprijzen. En komen mensen in problemen door stijgende brandstofprijzen. Als we niet oppassen gaan extreem-rechtse partijen daarvan profiteren. Zoals het er nu naar uit ziet gaat de oorlog door totdat iedereen is uitgeput of totdat de zaak escaleert. Een andere exit-strategie is er niet. Mensen die zeggen dat het waarschijnlijk niet zal escaleren nemen een enorme gok. En een kernoorlog lijkt me niet iets om mee te gokken.

Vanuit militaire hoek zal geen ander plan komen dan dit dooretteren van die ellendige oorlog. Militairen kijken naar korte-termijndoelen. Naar de volgende militaire overwinning. Daar worden ze ook op afgerekend; je maakt carrière als je een overwinning behaalt, niet als je voorstelt om te onderhandelen. Onderhandelen doe je in militaire optiek alleen als er niets meer te winnen valt met gewelddadig optreden.

Niet onderhandelen met Oekraïne is voor sommige bedrijfstakken natuurlijk aantrekkelijk. De wapenindustrie heeft een flinke vinger in de pap in het militair beleid. De vijf grootste wapenbedrijven van de Verenigde Staten gaven in 2020 voor $60 miljoen dollar uit aan lobbyen bij Amerikaanse politici. Voor Europa weten we dat de grote wapenbedrijven aan tafel zitten als de Europese Commisie praat over 'veiligheid'. Wapenbedrijven zitten in alle denktanks en adviescommissies over 'veiligheid' (en veiligheid betekent in dit geval natuurlijk niet: toegankelijke gezondheidszorg en geld genoeg om je huur en je boodschappen en je energierekening te betalen)

De militaire budgetten stijgen. Vóór de Russische invasie werd wereldwijd al het waanzinnige bedrag van 2,1 biljoen dollar uitgegeven aan oorlog en wapens (een biljoen is duizend miljard). En alleen al in Europa zijn de militaire uitgaven sinds 24 februari, het begin van de oorlog, gestegen met 209 miljard dollar. De militaire uitgaven waren in 2021 $268 per hoofd van de wereldbevolking. Met 12% van dat bedrag dacht het Wereldvoedselprogramma van de VN de honger in de wereld in 2030 te kunnen beëindigen.

Waarom luisteren we naar de wapenboeren? Waarom proberen we niet te onderhandelen? Waar ligt de prioriteit? Bij het halen van een militaire overwinning of bij het beschermen van mensen?

cc-foto: Alisdare Hickson