Waarom de verkiezingscampagne zo saai is

De verkiezingscampagne is behoorlijk saai. Dat komt ongetwijfeld deels door de coronacrisis, die de politici dwingt zich te beperken tot tv-debatten en kranteninterviews. Canvassen en andere vormen van direct contact met de kiezer zijn wegens het besmettingsgevaar te riskant. Maar het komt vooral doordat niemand erin slaagt een originele of spannende politieke invalshoek te verzinnen. Van een ‘gamechanger’, die de hele boel op zijn kop zou zetten, is absoluut geen sprake.

CDA-lijsttrekker Wopke Hoekstra kwam in de voorbije weken nog het dichtst in de buurt met zijn plannetje om de duur van de WW-uitkering drastisch terug te dringen. Helemaal geen nieuw plan overigens, want het CDA wil het al langer, maar het werd pas nieuws toen Hoekstra er in het AD over begon. Veel plezier zal hij er echter niet aan beleefd hebben, want vrijwel iedereen viel over hem heen. Hoe durfde Wopke in coronatijd de economisch meest kwetsbaren hun uitkering af te pakken? Voor de christendemocratische lijsttrekker resteerde daarna niets anders dan te jammeren over de ‘selectieve verontwaardiging’ waarop zijn proefballonnetje is onthaald. Hij sloeg, met andere woorden, een verdedigend, zo niet verontschuldigend toontje aan. Zoiets valt in verkiezingstijd altijd verkeerd. Het CDA merkt het inmiddels aan de peilingen: het Wopke-effect, dat eerst voor een virtuele stijging zorgde, begint bedenkelijk weg te ebben.

Maar dat de verkiezingscampagne zo saai is komt toch vooral doordat de winnaar al lang van te voren min of meer vaststaat. De voorsprong van de VVD in de polls is zo groot dat de andere partijen de moed in de schoenen gezonken moet zijn. Dit viel nooit meer in te halen. Misschien wel als de verkiezingen drie of vier weken later waren gehouden, want de steun voor het strenge coronabeleid van premier Mark Rutte kalft af. Maar de verkiezingen zijn niet over een heleboel weken, ze zijn op 17 maart. En dat is te vroeg om een eventuele ineenstorting van de VVD te kunnen verwachten.

Gezegd moet worden dat Rutte tijdens de campagne geheel volgens het boekje opereert. Hij bemoeit zich zo weinig mogelijk met het politieke gekibbel van de andere lijsttrekkers, maar hangt de staatsman uit en blijft als het even kan boven de partijen zweven. Heel af en toe maakt hij wel eens een uitglijder. Bijvoorbeeld toen hij tijdens het RTL-lijsttrekkersdebat de Groningers een kerncentrale probeerde aan te smeren. Maar de VVD-voorman herstelde zich pijlsnel na woedende geluiden uit de noordelijke provincie. Er was geen draagvlak voor, dus die kerncentrale kwam er niet, verklaarde hij kordaat. Zoiets kan Wopke zich met zijn WW-plan niet permitteren, want helaas voor hem staat dat (zij het ietwat cryptisch) in het CDA-verkiezingsprogramma.

Intussen doet PVV-leider Geert Wilders in feite voor spek en bonen mee aan de verkiezingscampagne. Rutte heeft immers pas geleden nog eens duidelijk gemaakt dat hij niet met hem wil regeren. Vrijwel de hele rest wil dat ook niet, dus kabinetsdeelname kan Wilders op zijn buik schrijven. Zijn vaste kiezerspubliek zal zich daar weinig van aantrekken en toch op hem stemmen. Maar meer dan een tweede plaats en een nieuw verblijf op de oppositiebankjes zit er voor Peroxideblonde Geert niet in. Wat hij stiekem helemaal niet erg zal vinden, al doet hij publiekelijk alsof hem een verschrikkelijk onrecht wordt aangedaan.

De linkse partijen weten tot dusver evenmin een deuk in een pakje boter te schoppen. Traditiegetrouw zijn ze vooral bezig met elkaar. Bovendien zijn het er veel te veel, zeker als je naast PvdA, GroenLinks en SP ook D66, Partij voor de Dieren, Volt, Bij1 en wie weet wat nog allemaal meer meetelt.

Zo kabbelt de verkiezingscampagne voort, op weg naar de totaal niet verrassende uitkomst. Er bestaat natuurlijk een theoretisch kansje dat de opiniepeilers er massaal en al vele maanden naast zitten en dat de VVD toch niet wint. Menigeen hoopt dat wellicht, maar ik zou er maar niet te vast op rekenen.