Waarom de TikTok-rijen in Amsterdam het einde van de mensheid betekenen

In Amsterdam is de Berenstraat omgedoopt tot Schapenstraat. Die actie is ondernomen vanwege de TikTok-rijen. Dat zijn lange slierten van mensen die geduldig wachten voor een plek waar ze een selfie kunnen maken om aan iedereen te laten zien dat ze geweest zijn op een plek waar iedereen al is geweest of zal gaan komen. Een beetje zoals de Eiffeltoren, Nachtwacht, piramides van Gizeh of Borobudur. Het verschil is wel dat het bij TikTok-rijen niet gaat om objecten van grote historische waarde. Ze staan bijvoorbeeld in de rij voor stroopwafels of, zoals in de Schapenstraat, voor koffie en in de Runstraat komen ze op patat af. Die heet nu dan de Rijstraat.

De omdoopactie is volgens AT5 het werk van - hoe kan het anders - een influencer. Vic Cle, een blonde kerel met een typisch 21e eeuws Amsterdams accent die zichzelf ‘De hofnar van Amsterdam’ noemt. Alleen maar respect voor hem want dat lijkt me een zware klus. "Ik snap niet hoe mensen zonder gêne als een schaap in zo'n rij gaan staan voor een Instagrammable stuk voer,” licht hij zijn actie toe. Vandaar dat de Berenstraat is gewijzigd in Schapenstraat. 

Ik schreef al eerder over TikTok-rijen dus daar hoef ik het niet meer over te hebben maar de actie herinnerde me aan iets anders dat ik die bewuste dag had gezien. En daardoor werd me ineens duidelijk hoe de wereld op dit punt terecht is gekomen.

Ik had op de dag dat ik in Amsterdam kennismaakte met het fenomeen TikTok-rijen ook gezien dat de Herengracht was omgedoopt tot Damesgracht. Ik maakte er een foto van omdat ik het grappig vond en die nog wel eens zou kunnen gebruiken bij een verhaal over alledaags seksisme maar dacht er tot vandaag verder niet aan terug.

Zouden er meer mensen bezig zijn met het hernoemen van de straten, vroeg ik me af na het AT5-bericht. Zou je zo de toeristen kunnen verdrijven, zoals het verzet dat in de Tweede Wereldoorlog bordjes weghaalde om het invasieleger van de nazi’s om de tuin te leiden?

Ik verwierp de gedachte meteen want toeristen kijken niet meer op straatnaambordjes, die staren naar Google Maps op hun scherm. Ze hebben helemaal geen straatnamen nodig. De enigen die nog straatnamen nodig hebben zijn de postbodes. De schermgeneratie gaat nog wel meemaken dat de laatste brief wordt verstuurd. Dan kunnen de straatnaambordjes verdwijnen, zoals op den duur ook grafzerken worden weggehaald.

Omdat ik ooit chauffeur was ken ik in mijn eigen stad Rotterdam veel straatnamen. Ik deed vroeger bij wijze van spelletje ook wel eens het taxichauffeursexamen: je neemt twee straten en noemt dan alle straten op waardoor je het snelst van het vertrekpunt naar de bestemming kunt rijden. Met inachtneming van het eenrichtingsverkeer.

Dat is niet alleen vermakelijk het is ook een goede oefening voor je hersenen. Die worden daar groot en sterk van. Letterlijk. Ik herinnerde me een artikel over Londense taxichauffeurs van lang geleden. Die hebben grotere hersenen dan andere mensen omdat ze alle straatnamen moeten onthouden. Hersenen groeien als je ze gebruikt, net als spieren. Serieus. Uber maakt daar trouwens een eind aan want die doen niet aan stratenkennis of enig andere kennis. Dom worden? Daar is een app voor!

Ineens viel het kwartje. De TikTokkers hoeven helemaal geen straatnaam of iets anders meer te onthouden want alles staat op het scherm. Hun hersenen krimpen daardoor, hun denkkracht neemt af. Resultaat: ze gaan in de rij staan voor stroopwafels.

Dat deed me denken aan de meest voorspellende scifi film die ik ooit zag: Idiocracy. Ik herinnerde me ook dat ik daar zeven jaar terug schreef al eens over schreef. Ik herlas het artikel en zag dat ik daarin teruggreep op iets dat ik 15 jaar daarvoor had bedacht. De kennissamenleving zal bestaan uit mensen die niks weten, waarschuwde ik indertijd.  

Het heeft niks geholpen. Integendeel. Toch doe ik het nu weer. Terwijl ik beter zou moeten weten.

De Ezelsbrug, waar zou die liggen in Amsterdam?

cc-foto: Johan Wieland