Waarom de oude knarren rijkelijk belonen?

Groot nieuws, houd de 1 open (zeiden we bij de krant): Paul Witteman levert zijn salaris in! Nee, niet zijn hele salaris, maar wel zijn halve – zo ongeveer. Zouden ze in Rome nog aan zaligverklaringen doen?

Ik heb de geste vorige week in een radioprogramma al moeten verdedigen tegenover een man van de vakbond. Diens chagrijnige verhaal was dat Paul gemakkelijk praten en doen heeft, afgezet tegenover al die beklagenswaardige omroepredacteuren die in het tijdperk van afgedwongen fusies en miljoenenbezuinigingen binnenkort op straat komen te staan.

Het is niet goed of het deugt niet, placht mijn moeder te zeggen. Persoonlijk vul ik al jarenlang trouw het missiebusje voor de arme landen en toch gaan daar almaar kindertjes dood van de honger.

Peter de Waard, redacteur van de Volkskrant, plaatste een serieuzere kanttekening. Hij schreef een stuk onder de enigszins naar sportjournalistiek riekende kop ‘Zet Paul Witteman demotie weer op de kaart?’ Daarin vraagt De Waard zich af of het Nederlandse beloningsstelsel opnieuw ter discussie kan worden gesteld.

De algemene regel is: hoe ouder, hoe hoger het salaris. Al jaren proberen werkgevers hierop af te dingen. Ouder worden is dikwijls een ander woord voor prostaatklachten. De glaucoom rukt op. Ophoping van cholesterol is geen uitzondering. Gevalletjes van beginnende dementie zullen zich vast en zeker voordoen. Vermoeid en uitgebloeid is volop aan de orde; ik ken 46-jarigen die verlangend uitkijken naar hun pensioen.

Zou je young and bright niet een hoger salaris moeten toekennen in plaats van old and lazy – dat wordt bedoeld met de term demotie. Zou je het salaris met het klimmen der jaren niet moeten afbouwen in plaats van te laten stijgen? De vakbond wil er niks van weten, conservatief als die is, maar dat doet niks af aan de legitimiteit van de vraag. Jong volwassenen staan doorgaans voor hogere kosten van opvoeding en huisvesting. Behoudens de dappere categorie van schuldloos gescheiden, doch zwaar alimentatieplichtige ouderen is onder senioren in materieel opzicht het grootste leed geleden. Allemaal plausibele overwegingen voor een (hernieuwde) discussie.

Maar moet Paul daarvan ons inspirerende voorbeeld zijn? Paul is in menig opzicht inspirerend: hij denkt en reageert met de snelheid van het licht, hij praat niet plat, hij hanteert de juiste spelling, hij is ijverig, hij wekt het stellige vermoeden plezier te stellen in zijn werk, hij heeft altijd ideeën, waarvan een aantal bruikbaar – al die dingen waarvoor een jonge werknemer een hoger salaris zou verdienen.

Het zijn allemaal redenen waarom een discussie over demotie juist niet bij Paul moet beginnen. Maar het is nog niet de echte reden. Tenzij het de bedoeling is dat demotie begint op het niveau van het salaris van de minister-president. Dan zal je zien dat zelfs de vakbond voor is.