Waarom de Nederlandse Staat me soms zo misselijk maakt

Tijdens het Offerfeest worden de moslims geacht de minder fortuinlijken onder hen bij te staan. In mijn buurt hebben sommige supermarkten dan affiches hangen met daarop een koe of een schaap. Jij betaalt en zo’n beest wordt dan volledig uitgebeend en diepgevroren ter beschikking gesteld aan een of andere hulporganisatie. Dit jaar duurt het offerfeest van 19 tot 23 juli. Moslims verwennen ook zichzelf. In de brievenbus zat een foldertje van een boetiek met Offerfeestmode.

Programmamaker Karim Amghar heeft er een televisieformat aan ontleend. Deze week gaat hij logeren bij moslims in moeilijke omstandigheden. Hij zorgt voor passende traktaties en geeft zijn gastheren en -vrouwen alle kans om uit te leggen waarom ze zo in de dalles zitten. Commentaar geeft Karim niet. Maatschappijkritiek houdt hij voor zich. Hij probeert een momentje verlichting te geven: ijsboer en springkussen voor een kind dat jaren geen enkele vorm van luxe heeft gekend. Dat werk.

In de uitzending van maandag portretteerde Karim een gezin met twee kinderen waarvan vader Savaz had geprobeerd schulden te delgen door een groot bedrag te lenen van iemand uit zijn kennissenkring. Toen hij niet kon terugbetalen, kwam deze met vier kleerkasten langs. Savaz werd finaal in elkaar geslagen en achtergelaten met de boodschap dat er geld op tafel moest komen of dat ze hem anders vol zouden pompen met lood. Daarop begon Savaz een wietplantage. Al na vijf dagen stond de politie voor de deur met alle gevolgen van dien waaronder de tegenwoordig gebruikelijke huisuitzetting.

Dit alles gebeurde enkele jaren geleden. Het gezin had inmiddels opnieuw onderdak. Nog een paar maanden en de schuldhulpverlening zou zijn afgelopen. Dan kwam er weer enige armslag.

Afgelopen maart stuurde de belastingdienst twee blauwe brieven. Men had via bepaalde sleutels berekend wat de wietplantage had moeten opbrengen. De aanslagen bedroegen respectievelijk 63.148 en 54.614 euro. Dat is voor het gezin van Savaz de definitieve nekslag want het is duidelijk dat ze in die flat geen cent te makken hebben en ook nooit hebben gehad. Toch geeft de Belastingdienst die mensen op grond van een fictieve berekening levenslang.

Het is deze dienstijver, deze lust tot vervolgen en te blijven vervolgen om een kleine misstap, die me zo misselijk maakt. Waarom ik gevoelens van weerzin en minachting ten opzichte van de Staat der Nederlanden soms alleen met de allergrootste moeite kan onderdrukken.

Wij zien hoe mensen rond een kroongetuige in een groot drugsproces één voor één worden geliquideerd. Wij stellen vast hoe de Staat met zijn war on drugs geen deuk in een pakje boter slaat. We constateren hoe corrupte douaniers en andere functionarissen ervoor zorgen dat drugs tamelijk ongestoord kunnen worden in- en doorgevoerd. We lezen in de krant dat grote banken schikkingen treffen omdat ze zich wat al te gretig over zwart geld hebben ontfermd. We merken hoe drugs tot in de verste uithoeken van het land aan huis worden bezorgd. Dat gebeurt allemaal. Dat blijft ongestraft.  Het kost de Staat de grootste moeite de bewijslast tegen serieuze drugsbaronnen rond te krijgen, als dit al lukt.

Maar sukkelaars als Savaz ervaren de scherpte van de wet. En als hij dan eindelijk een nieuw begin kan maken, slaat de belasting hem aan voor fictieve winsten jaren nadat men zijn wietplantage aan huis na vijf dagen heeft ontmanteld. Kijk, het kan best zijn dat Savaz zijn verhaal in eigen voordeel bijkleurt en misschien nog wel met felle kleuren ook. Toch is het hoogst onwaarschijnlijk dat hij met zijn planten in een huurflat zo veel heeft verdiend dat dit een dergelijke aanslag rechtvaardigt. Ook is er geen enkele reden zijn geknakte gezin nog dieper in de bagger te duwen.

Geen enkele. Het mechanisme van de Staat doet het toch en richt daarmee uitsluitend maatschappelijke schade aan. Een trieste balans.

Voor het overige ben ik van mening dat het toeslagenschandaal niet uit de publieke aandacht mag verdwijnen en de affaire rond het Groninger aardgas evenmin.