Waarom de activistische boeren onderdeel van het probleem zijn en niet van de oplossing

Woensdagochtend interviewde Goedemorgen Nederland een vriendelijke professor uit Wageningen, die zich wel kon voorstellen dat de boeren er in groten getale een beetje doorheen zaten. Waren ze net door de fosfaatcrisis heen, klopte de stikstofcrisis aan de deur. Hij verwachtte dat bovendien de klimaatcrisis en de biodiversiteitscrisis al in de rij stonden. Hij raadde de boeren dan ook aan die problemen tegelijkertijd aan te pakken.

In de studio zat het CDA-kamerlid Jaco Geurts, die zich graag opwerpt als pleitbezorger van de landbouw. Wat was zijn commentaar hierop, wilde de presentatrice van dienst weten. Jaco Geurts praatte er onmiddellijk en met veel verve overheen. Hij vertelde dat hij een initiatiefwet had ingediend om dierenactivisten veel zwaarder te straffen als zij een stal bezetten, zoals een Brabants varkenshouder pas nog was overkomen. Ook maakte hij het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM) verdacht omdat dit met cijfers over de stikstofcrisis was gekomen waar de boeren niet vrolijk van werden. Was dit allemaal wel wetenschappelijk gevalideerd?

Ja, die Jaco Geurts is niet op zijn achterhoofd gevallen. Die kent genoeg dure woorden. Tegelijk gedroeg hij zich als de echo van een lobbyorganisatie uit de veeteeltsector, het Mesdag Zuivelfonds, dat zegt geen inzage te krijgen in het stikstofmodel van het RIVM. Het rijksinstituut stelt daar tegenover dat uitnodigingen om het dan in het laboratorium te komen bestuderen zijn afgeslagen.

Op het moment – zo liet Goedemorgen Nederland zien – zijn boeren bezig om op lagere scholen in het hele land les te geven over de landbouw en hoe essentieel die is voor de voedselvoorziening. Als echte imams prediken zij voor de klas de dogma´s van hun ware geloof. Daar gaat het helemaal niet om. De totaal verindustrialiseerde Nederlandse landbouw levert nog steeds superoogsten op maar ze loopt binnen afzienbare tijd keihard tegen haar eigen grenzen aan.

De professor uit Wageningen legde uit waarom. De stikstofcrisis is maar een van de concrete bedreigingen. De biodiversiteitscrisis is op termijn gevaarlijker. Landbouw en veeteelt werken met doorgefokte variëteiten die véél opleveren maar zeer kwetsbaar zijn voor ziektes en plagen. Niet voor niets zijn bijvoorbeeld varkens- en kippenboeren als de dood voor epidemieën waar hun dieren geen enkele weerstand meer tegen hebben. Op een dag werken de extreem strenge hygiënische maatregelen en de antibiotica niet meer. Dan stort de boel in elkaar. Dan komen er ziektes binnen die je niet stopt door miljoenen dieren preventief te ruimen zoals aan het begin van deze eeuw nog gebeurde, toen zelfs burgers met kippen in hun tuin hun dieren moesten opofferen. Sommige mensen herinneren zich ook nog het Fipronilschandaal. Fipronil is een insecticide waarmee veel kippenboeren bloedzuigende luizen in hun stallen bestreden. Die vallen de vogels namelijk massaal aan. Toen dat gif in eieren werd aangetoond, vergasten zij de drie miljoen kippen die er mee waren behandeld. Dat is de voorbode van wat in de toekomst in de hele (pluim)veesector dagelijkse kost wordt.

Jaco Geurts besmeurt echter liever het RIVM. Tot zijn initiatiefwet voor een harde aanpak van dierenactivisten werd hij niet geïnspireerd door een ploeterende boerenfamilie die met gouden ketens van de Rabo aan haar varkensstallen is vastgezet maar voor van Sleuwen Varkens BV, een familiebedrijf dat op verschillende plekken in het land grote varkensboerderijen exploiteert. Het was zeer regelmatig in conflict met de wet en de directe omgeving.

Door zo op te treden liet Jaco Geurts maar weer eens zien waarom hij en de activistische boeren onderdeel van het probleem zijn en niet van de oplossing. Als iemand tot de kern van de zaak komt, beginnen zij over iets anders.