Waarheid over nareis-leugen Yesilgöz, die tot val kabinet leidde, werd bewust achtergehouden tot na de verkiezingen

De VVD liet het kabinet Rutte 4 in juni vallen over de gezinshereniging van erkende vluchtelingen. Minister van Justitie Dilan Yesilgöz, die het partijleiderschap van Rutte overnam, gaf de dag na de val bij Op1 daarvoor als reden dat vluchtelingen op grote schaal misbruik zouden maken van de regeling. Zo zouden niet alleen directe gezinsleden herenigd worden maar ook aangetrouwde familieleden. Yesligöz sprak van 'nareis op nareis' en een toestroom van duizenden mensen. Die maas in de wet was voor de VVD onverteerbaar. De partij wekte de suggestie dat dergelijk onbedoeld gebruik van de regels het opvangsysteem voor vluchtelingen ontwrichtte.

Deskundigen waren verbaasd over de verklaring van Yesilgöz omdat ze niet op de hoogte waren van het probleem. Er werd zelfs getwijfeld of het wel bestond. Journalisten bestookten de verantwoordelijke dienst, de IND die over de toelating van vreemdelingen gaat, met vragen om meer informatie. De ambtenaren van de dienst gingen aan de slag en maakten een rapport over situatie. Binnen drie weken hadden ze het overzicht beschikbaar. Daaruit bleek dat Yesilgöz gelogen had en het probleem in feite niet bestond. Het aantal herenigingen waarbij spraken was van naeis op nareis was verwaarloosbaar, en ging om hooguit honderd mensen per jaar.

Dagblad Trouw heeft nu boven water gehaald dat het rapport waarin de leugen werd onthuld, bewust achter is gehouden. Dat was niet de bedoeling van de IND-ambtenaren. Zij wilden het onderzoek bekend maken en schreven op 7 juli in een interne mededeling: "Met de openbare, publicatie van het informatiesheet over nareis op nareis op ind.nl, kunnen alle media tegelijk worden geïnformeerd en zijn we transparant over de cijfers."

Maar media werden niet geïnformeerd en transparantie over de cijfers kwam er pas ver na de Tweede Kamerverkiezingen. De conceptnota werd binnen de IND tegengehouden, blijkt uit de stukken die zijn gepubliceerd. Door wie is niet bekend. De reden: de cijfers zouden ‘geen compleet beeld geven.’ En dus bleven ambtenaren bij de IND maandenlang zoeken naar de volledige cijfers die, eenmaal gepubliceerd, uiteindelijk amper afweken van wat al bekend was. Bij gebrek aan cijfers leidde het fenomeen nareis op nareis tijdens de campagne een eigen leven. Vlak voor de verkiezingen claimde VVD-leider Yesilgöz in een interview in de Volkskrant dat nareis op nareis géén kleine fenomeen is. ‘Het gaat over duizenden mensen – hoeveel exact weten we niet’, zei ze.

Yesilgöz geeft leiding aan het ministerie van Justitie. De IND maakt deel uit van dat ministerie. Trouw heeft de gegevens kunnen achterhalen dankzij Kamervragen van NSC-Kamerlid Caspar Veldkamp.