Waar is de toekomst gebleven?

Inmiddels begint duidelijk te worden dat de Amerikaanse presidentsverkiezingen van 2024 hoogstwaarschijnlijk zullen gaan tussen Joe Biden en Donald Trump. Van de eerste staat al vast dat hij het gaat worden, als het noodlot zich gedeisd houdt. Hij heeft zich kandidaat gesteld, de Democraten zijn enthousiast en in de verste verten is er geen tegenkandidaat te bekennen. Biden heeft veel tegen om warm voor hem te lopen, maar niet zijn beleid dat voor zo ver ik kan beoordelen progressiever en effectiever is dan zijn veelgeprezen voorganger Obama.

Trump leek voorgoed afgeschreven, na de mislukte staatsgreep van 6 januari en de verloren verkiezingen van afgelopen november en daarvoor maar inmiddels wordt steeds duidelijker dat zijn concurrenten hem niet kunnen passeren.

Het zou betekenen dat 2024 een herhaling wordt van 2020, drong deze week tot me door. En het verontrustende is, dat geldt niet alleen voor de Amerikaanse presidentsverkiezingen. Het voelt alsof we stilstaan. Op zoveel fronten. Zelfs de linkse samenwerking, waar al jaren aan gewerkt wordt en nu eindelijk werkelijkheid is, kan daar geen verandering in brengen. Die voelt vooralsnog niet als vooruitgang maar als een actie om achteruitgang te voorkomen.

Han van der Horst constateerde zaterdag in een opiniestuk een soortgelijk gevoel van stilstand. Hij merkte op dat je het zelfs terugziet in de musicals, alleen maar remakes van bekende successen. Dat verschijnsel speelt ook in Hollywood waar sequels het meeste succes hebben.

Begin jaren negentig waren we bij het Einde van de Geschiedenis aanbeland, nu staan we bij het Einde van de Toekomst.

De toekomst was sinds het begin van de industriële revolutie altijd uitdagend, gedreven door visioenen over reizen naar de Maan, grenzeloze technologische mogelijkheden, eeuwige jeugd en eindeloze groei. Maar de toekomst is verduisterd. Als het niet de klimaatcrisis is dan dreigt er wel een Derde Wereldoorlog of wie weet een nieuwe pandemie. En de technologische vooruitgang blijkt vooral te bestaan uit robots die ons overbodig willen maken. Niks om naar uit te kijken.

Het interessante is dat de toekomst helemaal niet bestaat. Hij wordt bedacht en het is iets waar je vervolgens in moet geloven. Alleen lijkt niemand er zin in te hebben, of in staat, een nieuwe toekomst te bedenken. Kijk naar de Provinciale Statenverkiezingen, de grootste nieuwkomer, BBB, wil alles bij het oude laten. De partijleuzen van coalitiepartijen wijzen ook op stilstand: Doen wat nodig is. Minder ik, meer wij. Ruimte voor elkaar. De SP houdt het op het veilige Omdat het anders moet en JA21 komt met Het moet echt anders. Zelfs Volt blijft dicht bij vandaag: Toekomst, made in Europe.

Van de linkse wolk kon ik geen eensluidende leuze achterhalen, daar wordt hopelijk nog op gebroed. Alleen D66 pakt de tijdgeest op maar doet dat met de cabareteske kreet Stop stilstand, stem vooruit. Vind je het gek dat de verkiezingen voelen als Groundhog Day? Zelfs het idee dat Rutte kan verliezen haalt niks uit.

De partijen beseffen, al dan niet op basis van marktonderzoek, dat de kiezer niet warm loopt voor de toekomst. Dat is ook zo. Rutte wilde nooit een stip op de horizon en zie, niemand weet meer waar we heen moeten. Totdat er iemand met een aanlokkelijk vergezicht komt natuurlijk.

cc-foto: Kentama