Ten minste drie Provinciale Statenleden hebben een nevenfunctie waarbij een ernstig risico op belangenverstrengeling optreedt. Het gaat om twee VVD’ers en een GroenLinkser. Dat blijkt uit onderzoek van BNR. Een van de VVD’ers, Klaas-Jeroen Terwal van de Noord-Hollandse Statenfractie, stemde aantoonbaar mee met moties waar hij zelf een belang in had.
Terwal is naast Statenlid ook director public affairs bij KLM, oftewel: hij is lobbyist voor de luchtvaartmaatschappij. ‘De integriteit is hierbij niet alleen in het geding, maar wordt direct geschonden’, zegt hoogleraar Bedrijfsethiek Muel Kaptein tegen BNR. Volgens Terwal zelf onthoudt hij zich van stemmingen die verband houden met KLM, maar dat is een aantoonbare leugen:
"Het blijkt echter dat Terwal zich niet altíjd onthield van stemming bij moties aangaande luchtvaart en Schiphol. […] ‘De Provinciewet schrijft voor dat een lid niet mag deelnemen aan een stemming die hem rechtstreeks of middellijk persoonlijk aangaat, of waarbij hij als vertegenwoordiger is betrokken. Het zijn van hoofd-lobbyist komt toch wel erg dicht bij het zijn van een vertegenwoordiger. Vooral motie 158-20 valt op. Daar had hij zich moeten onthouden van stemmen.’ De betreffende motie omvatte onder meer een oproep tot ‘forse krimp van het aantal vluchten op Schiphol’."
Dat Terwal zich afzijdig houdt van stemmingen die raken aan zijn werkzaamheden voor KLM is extra ongeloofwaardig, gezien het feit dat hij de portefeuille ‘Mobiliteit en Bereibaarheid’ in beheer heeft. In het geval van de hierboven genoemde motie zegt Terwal, naar goed voorbeeld van partijleider Mark Rutte, zich die niet kunnen herinneren.
Andere Statenleden waarbij het risico op belangenverstrengeling groot is, zijn de Utrechtse VVD’er Baerte de Brey en GroenLinkser Jochem Knol. De Brey is consultant bij netbeheerder Stedin, lobbyist voor een laadinfrastructuur van netbeheerders, en van AVERE – een club die elektromobiliteit promoot. Knol is projectmanager bij Sweco Nederland, een ingenieursbureau dat inzet op het creëren van duurzame gebouwen, infrastructuur en schone energie en water. De provincie Friesland doet geregeld zaken met Sweco.
Alle drie de Statenleden zeggen dat hun nevenfuncties geen probleem zijn, aangezien ze geen woordvoerder zijn voor die sector en zich te onthouden van stemmingen. Zelfs als dat waar is, want in elk geval voor Terwal aantoonbaar onjuist is, zegt dat volgens universitair docent bestuurskunde Toon Kerkhoff nog steeds weinig. Hij laat aan BNR weten :
"‘Stemmen is maar één moment in een heel proces van beleidsbepaling. Je hebt allerlei vergaderingen, gesprekken bij het koffiezetapparaat, je belt iemand op. Dus als het tegenargument wordt gegeven dat iemand niet meestemt, dan berust dat wat mij betreft op een heel naïef idee van wat besturen en beleid maken is. Beslissingen worden al genomen in het hoofd van mensen, naar de stemming toe. Dus daar kan zo iemand heel goed een rol in spelen, zonder dat wij ervan weten.’"