VS beschuldigt Iran van aanval op tanker in Indische Oceaan, Spanje protesteert tegen Amerikaanse druk
Een door Nederland ingehuurde tanker met chemicaliën is in de Indische Oceaan aangevallen door een drone die afkomstig was uit Iran. Dat laatste beweert althans het Pentagon. De aanval, zo'n 370 kilometer van de Indiase kust, heeft brand veroorzaakt maar er zijn geen gewonden gevallen. Chem Pluto, zoals de tanker heet is eigendom van een Japanse rederij en vaart onder Liberiaanse vlag. Het schip zou beheerd worden door het in Amsterdam gevestigde Ace-Quantum Chemical Tankers, een bedrijf dat volgens de Wal Street Journal gelinkt is aan een Israëlische zakenman en multimiljardair.
Ace Tankers is onderdeel van Ace Quantum Chemical Tankers, het chemisch transportbedrijf van Idan Ofer, een steenrijke Israëlische scheepsmagnaat. Samen met zijn broer nam Ofer het imperium over van zijn vader, die tot zijn overlijden in 2011 de grootste miljardair van Israël zou zijn. Volgens zakenblad Forbes heeft Idan Ofer een geschat vermogen van 13,9 miljard miljard dollar. Het bedrijf, dat zetelt in Monaco, is actief in de scheepvaart, techwereld, energie, het bankwezen en vastgoed. De miljardair is mede-eigenaar van de Spaanse voetbalclub Atlético Madrid en grootaandeelhouder van Israel Chemicals. In 2015 opende hij samen met premier Mark Rutte in Amsterdam het Europese hoofdkantoor van Israel Chemicals. NRC onthulde twee jaar later dat Rutte persoonlijk betrokken was bij de komst van het voormalige Israëlische staatsbedrijf naar Nederland om fiscale redenen.
De aanval kan wijzen op een verdere uitbreiding van het gebied waarin militair geweld wordt gebruikt, meldt de VRT. Iran heeft eerder verklaard dat het de opties openhoudt om schepen aan te vallen die te herleiden zijn tot Israël.
In de Rode Zee worden de laatste tijd koopvaardijschepen aangevallen door een islamistische gewapende groepering uit Jemen die bekend staat als de Houthi's. Zaterdag nog werden volgens de VS twee anti-scheepsraketten afgevuurd door Houthi-rebellen op internationale scheepvaartroutes in de Rode Zee. Ook haalden Amerikaanse marineschepen vier drones neer die uitvlogen om een aanval uit te voeren. Daarnaast werden er twee andere aanvallen uitgevoerd op internationale koopvaardijschepen. Een Indiaas schip werd geraakt maar de bemanning bleef ongedeerd. Een aanval op een Noors schip miste doel.
De Houthi's, die door Iran gesteund worden en al jaren in een burgeroorlog zijn verwikkeld, zeggen de aanvallen uit te voeren uit solidariteit met de Palestijnen. De VS stelt dat Iran "erg betrokken" is bij de aanvallen op schepen. Iran ontkent dat. Er zijn door de Houthi's inmiddels meer dan 100 aanvallen met raketten en drones uitgevoerd op schepen uit 35 verschillende landen, aldus het Pentagon.
De Verenigde Staten zijn een internationale militaire operatie gestart om de schepen in de Rode Zee te beschermen. Ook Nederland neemt deel aan deze Operation Prosperity Guardian maar vanuit andere Europese landen klinkt forse kritiek. Zo is Spanje gebelgd over het feit dat de VS aankondigde dat de Spaanse marine deel zou nemen aan de operatie terwijl daar nog geen afspraak over was gemaakt. Spanje vetode vervolgens een plan van de Europese Unie om het mandaat van, Operation Atalanta, die dient om schepen te beschermen tegen Somalische piraten, uit te breiden naar de Rode Zee. Die actie leidde er toe dat de Amerikaanse president Biden vrijdag telefonisch overleg voerde met de Spaanse socialistische premier Pedro Sánchez. Operatie Atalanta wordt geleid vanuit de Spaanse marinehaven Cádiz.
Spanje staat zeer kritisch tegenover de rol en houding van Westerse mogendheden in de oorlog van Israël tegen Gaza. De Spaanse vice premier Yolanda Díaz noemde het deze week "enorm hypocriet" dat Westerse landen wel in actie komen om schepen in de Rode Zee te beveiligen maar niets doen om de burgerbevolking in Gaza te beschermen.
De weigering van Spanje om de Europese Operatie Atalanta uit te breiden naar de Rode Zee heeft ook praktische oorzaken. De operatie bestaat momenteel uit slechts een enkel - Spaans - marineschip nadat Italië eerder een fregat heeft teruggetrokken. De militairen die de route langs de Somalische kust beveiligen beschikken niet eens over een patrouillevliegtuig. Ondertussen voeren Somalische piraten hun acties op. De afgelopen weken vonden er twee ontvoeringen plaats, op een Iraans vissersschip en Bulgaars vrachtschip. Als er meer middelen voor de operatie komen, wil Spanje wel over uitbreiding van het patrouillegebied naar de Rode Zee praten, meldt El Pais.