Vrouwelijke leiders? Liever meer leiders met vrouwelijke kwaliteiten

Meestal wordt er rond of op Internationale Vrouwendag een oproep gedaan voor meer vrouwen aan de top. Besturend Nederland maakt dan de balans op: met trots presenteren politieke partijen hun vrouwelijke lijsttrekkers, bedrijven hun vrouwelijke CEO’s. Maar is dat het belangrijkst? Boeien hoeveel vrouwelijke lijststrekkers er zijn en of de nieuwe premier een vrouw zal worden.

De huidige crises maakt duidelijk dat er nood is aan iets anders. Denk bijvoorbeeld aan de jongere die wegzakt in somberheid. De ondernemer die zijn zaak op instorten ziet staan. De bijstandsvrouw die door sociale isolatie geen beroep meer kan doen op andere mensen. Kinderen die al een leerachterstand hadden en nu nog meer leerachterstand oplopen.

Empathische daden De coronacrisis heeft de verschillen versterkt. Armoede is opgelopen, eenzaamheid versterkt en achterstanden zijn vergroot. Leiders moeten de duizenden soortgelijke, hartverscheurende praktijken niet beantwoorden door naar wiskundige modellen te wijzen. De huidige crisis is psychologisch uitputtend, mensen willen gehoord worden. Het gaat het er niet om wie de stevigste maatregelen durft te nemen. Deze tijd vraagt om een ander soort lef: aaibaar lef. Empathische daden. Bij de huidige leiders is dit helaas amper te vinden.

Relatiegerichtheid als de nieuwe norm Het is gangbaar om zachte eigenschappen zoals empathie, inlevingsvermogen en goede luistervaardigheden toe te schrijven aan het vrouwelijke. Mannen wordt meer taakgerichtheid toegeschreven en vrouwen eerder relatiegerichtheid. Genoeg mannen, maar ook vrouwen zijn bang voor een softie uitgemaakt te worden wanneer zij hun vrouwelijke kant laten spreken. Ze hebben vrees ontwikkeld om zich van een andere kant te laten zien. Daarmee tonen zij opvallend genoeg juist een gebrek aan lef. Een gemiste kans.

Diederik Gommers is niet voor niets bij het grote publiek hot. Dat komt doordat hij invoelend reageert en zijn raakbaarheid laat zien. Hij combineert deskundigheid met een beroep op de gevoelsmatige kant van de zaak. Dat werkt juist helend omdat hij daarmee de pijn streelt. In die benadering zit een belangrijk deel van de oplossing verscholen. Ook in de anderhalvemetersamenleving is het fundamenteel menselijk om nabijheid te kunnen blijven voelen en proeven. Hoewel we ons op afstand tot elkaar moeten verhouden, hoeft het hart dat niet te doen.

Snoeiharde wijze Denk nu niet dat wanneer we de huidige vrouwelijke leiders inzetten alle problemen opgelost zijn. Er zijn genoeg vrouwen aan de top die een snoeiharde boventoon voeren en afstandelijk reageren. Af en toe krijg ik er buikpijn van. Hardheid wordt verward met krachtig optreden. Ik ben niet geïnteresseerd in wat iemand in de onderbroek heeft zitten. Ik ben geïnteresseerd in hun aaibare lef. Durven zij net als Diederik Gommers hun zachte kwaliteiten in te zetten? Durven zij te luisteren naar de mensen die niet op hen lijken? Durven zij oprecht te luisteren naar het verhaal van de schoonmaakster, buurtmoeder, bijstandsvrouw en de leraar? Bij deze mensen zijn de echte verhalen te vinden.

Het coronavirus zal nog zeker een lange tijd onder ons blijven maar dit kan dragelijker worden gemaakt met aaibaar lef. Om een nieuwe koers in te zetten hebben we grote zielen nodig. Topmensen die niet zo onder de indruk zijn van zichzelf, maar bovenal kunnen verbinden over grote tegenstellingen heen. Topmensen die van binnen een organisatie naar buiten kunnen kijken en omgekeerd. Er is geen behoefte aan ego’s die zich als eerste afvragen what’s in it for me. Het is de hoogste tijd voor leiders die bereid zijn te luisteren naar mensen. Het is tijd voor machthebbers die niet bang zijn voor een deukje in hun ego.

Gedeeld leiderschap Dat er inmiddels een meervoudige crisis is ontstaan komt ook doordat er niet op tijd ingegrepen werd met aaibaar lef. Bij deze meervoudige crisis hoort een ander type vorm van leiderschap. Daar waar leiding wordt gegeven vanuit de mannelijke en vrouwelijke eigenschappen ontstaat gedeeld leiderschap. De huidige situatie in Nederland leert mij dat de vrouwelijke kant in de mens niet veronachtzaamd mag worden. Anders ontstaat er een ‘vrouwelijke’ crisis.

Aaibaar gebaar Juist omdat de pandemie ons ook sociaal onherroepelijk zeer diep geraakt heeft, is het belangrijk dat onze leiders een aaibaar gebaar maken. En uit respect voor het uithoudingsvermogen van alle 17 miljoen getroffenen een diepe buiging durven te maken. Gedeeld leiderschap is leiderschap in evenwicht. Balanceren op alleen de mannelijke pijler is even instabiel als alleen balanceren op de vrouwelijke pijler. Daarom mijn oproep: toon meer aaibaar lef.