Voorzitter staatscommissie racisme over slavernij-excuses: ''Neem signaal uit Suriname serieus''

Volgens Joyce Sylvester, voorzitter van de Staatscommissie tegen Discriminatie en Racisme, moet Nederland snel contact opnemen met de betrokkenen landen die kritisch zijn over de geplande slavernij-excuses en met ze in gesprek gaan. "Dit signaal uit Suriname moeten we serieus nemen. We kunnen ons niet permitteren dat deze verzoeningspoging uitloopt op een disaster’’, zei Sylvester zondag in het televisieprogramma Buitenhof.

Het kabinet is van plan om op 19 december op acht plekken wereldwijd excuses aan te bieden voor het Nederlandse slavernijverleden. Dat werd vrijdag bekend. Zeven kabinetsleden gaan spijt betuigen in Suriname en het Caribische deel van het Koninkrijk, terwijl Premier Mark Rutte in Nederland een toespraak zal houden, waarin hij namens de staat excuses zal maken. 

Surinaamse belangenorganisaties uitten hun kritiek over deze aanpak. Zo zou koning Willem-Alexander of premier Rutte in plaats van de kabinetsleden excuses moeten aanbieden in Suriname en het Caribische deel van het Koninkrijk. Ook zou de excuses niet moeten plaatsvinden op 19 december maar op 1 juli 2023, de datum waarop 160 jaar geleden de slavernij afgeschaft werd en 150 jaar geleden de tot slaaf gemaakte mensen in Suriname vrij werden. Daarnaast zou minister Weerwind, die zelf voorouders heeft die tot slaaf zijn gemaakt, geen excuses moeten aanbieden op een reis naar Paramaribo die al eerder gepland was. 

Sylvester vindt het opmerkelijk dat Nederland de toon en inhoud van de excuses niet heeft afgestemd met de partijen in Suriname. "Er is onlangs een reis naar Suriname geweest: Rutte is er geweest en een delegatie Kamerleden. Je zou denken dat zo'n belangrijke datum, 19 december, dan met elkaar wordt afgestemd en dat er ook afspraken zijn gemaakt over de inhoud van de boodschap."

Volgens de voorzitter is er ‘ruis op de lijn’, die snel weggewerkt moet worden. ‘’Je kunt het wel goed bedoelen, maar als de boodschap niet zo wordt ontvangen, bereik je niks.’’ Het kabinet zou snel contact moeten opzoeken met de betrokken partijen om de inhoud en toon af te stemmen van de excuses, maar ook plannen moeten maken over de periode daarna. Deze plannen zouden moeten gaan over de aanpak van discriminatie en racisme, die een doorwerking zijn van het slavernij volgens Sylvester. 

Verder liet Sylvester weten dat ze het niet zo gek vindt dat er meerdere ministers worden gestuurd naar verschillende werelddelen op 19 december. ‘’Je kunt de minister-president niet delen.’’ 

Wel zou het volgens de voorzitter passend zijn dat koning Willem-Alexander op 1 juli 2023 een excuses zal aanbieden als ‘staatshoofd’. ‘’Ik denk dat dat veel verzoening zal brengen’’, aldus Sylvester. 

Het kabinet heeft nog niet bevestigd dat er op 19 december excuses aangeboden zal worden voor het Nederlandse slavernijverleden. Premier Rutte liet vrijdagmiddag wel weten dat er op die datum ‘iets’ zal gebeuren. Over of de koning excuses zal maken, was Rutte niet duidelijk. "U heeft de koning daar dingen over horen zeggen in de Troonrede. Dus ga ervan uit dat als er iets gebeurt op 19 december, dat ik dat zelf doe, maar dat doe ik dan namens de regering, dus koning plus ministers. En uiteraard zal de koning ook daarna weer gebruik maken van momenten waarop hij zich uit, om daar ook weer, laten we zeggen, naar te refereren."