'Voorspelde ellende na de Brexit is allemaal aan het uitkomen en blijkt nog erger'

In september 2019 publiceerde de Britse regering, na aandringen van parlementariërs, een lijst van zes pagina’s met mogelijke ‘worst case’-gevolgen als het onverhoopt tot een ‘no deal’-Brexit zou komen. Het kabinet van Boris Johnson bezwoer toen dat het ging om “in het ergste geval” situaties en dat burgers zich echt geen zorgen hoefden maken. Zo ver zou het immers nooit komen. Op het allerlaatste moment sloot de Britse regering een akkoord met de EU en werd een ‘no deal’-Brexit vermeden. Nu, twee jaar later, blijken al die ‘worst case’-voorspellingen ook zonder ‘no deal’-Brexit werkelijkheid te worden, schrijft The National en zet de zaken op een rijtje.

Het document met mogelijke gevolgen was getiteld Operation Yellowhammer en voorzag na de Brexit op het gebied van energie forse prijsstijgingen “binnen enkele maanden of jaren”. Sinds januari van dit jaar zijn de energieprijzen in het VK met 250 procent gestegen. Alleen al in augustus stegen de kosten voor energie met 70 procent. Energiebedrijven raken in de problemen. The National schrijft dat er van de 70 bedrijven die aan het begin van dit jaar actief waren er aan het eind mogelijk maar 10 overblijven.

Yellowhammer voorspelde geen voedseltekorten maar voorzag wel dat de variatie in het aanbod zou afnemen, vooral op het gebied van vers voedsel en de prijzen zouden naar verwachting ook stijgen. Inmiddels is er sprake van voedselschaarste in supermarkten en kampt ook de horeca daarmee. De productie van frisdranken stagneert vanwege een tekort aan CO2-gas. Op de Britse akkers staan gewassen weg te rotten omdat er geen seizoensarbeiders zijn om de oogst binnen te halen. Naar verwachting zal de situatie nog verergeren.

Het document voorspelde lange rijen van vrachtwagens in Kent, op weg naar het Europese vasteland. Daardoor zou de bevoorrading van tankstation in de problemen kunnen komen met hamsterwoede tot gevolg. En inderdaad, in het zuidoosten van het land zijn de inwoners recent brandstof gaan hamsteren. Dat verschijnsel heeft zich inmiddels naar rest van het land verspreid met nog grotere tekorten tot gevolg. Bijna de helft van de pompstations zit nu zonder brandstof.

Yellowhammer had het soms ook mis. Zo voorzag het document geen tekort aan arbeidskrachten (een van de belangrijkste doelen van Brexit was het uitroeien van arbeidsmigratie). Inmiddels kampen tal van sectoren met een gebrek aan werknemers, van de zorg tot transportbedrijven. Werkgevers constateren dat er sprake is van een “structurele verandering” die direct aan Brexit te wijten is. De Conservatieve regering heeft in paniek een nieuw visa-systeem bedacht waardoor een paar duizend arbeidsmigranten voor drie maanden aan de slag kunnen maar dat lijkt amper te gaan helpen.

Op het gebied van handel voorzag Yellowhammer een terugval van 50 tot 60 procent in het vrachtverkeer dat Het Kanaal oversteekt. Dat zou na zes maanden weer enigszins goedgemaakt worden. Wachttijden aan de grens zouden kunnen oplopen tot 60 uur. In de praktijk zijn de lange files uitgebleven maar de lange wachttijden zijn er wel. Chauffeurs melden dat ze soms wel drie dagen moeten wachten bij de grens. De bureaucratie is door het afschaffen van het vrije keer enorm gegroeid. Voor sommige ladingen zijn wel 80 pagina’s aan documenten vereist. Voor transporten binnen de EU, waar vrij verkeer mogelijk is, volstaat een enkel A4-tje.

Geen video? Klik hier.

Ook een andere, subjectieve, verwachting is uitgekomen. Het leven in het Verenigd Koninkrijk is aanzienlijk minder prettig geworden, in. ieder geval voor mensen zonder Brits paspoort. De VRT inventariseerde ervaringen van Belgen die vaak al tientallen jaren aan de overkant van de Noordzee leven en werken.

Veel van de geïnterviewden overwegen terug te keren naar het Europese vasteland. Onder meer omdat ze verwachten dat de situatie op het eiland alleen maar zal verslechteren. Zo lijken de EU-landen veel beter uit de coronacrisis te komen dan het VK omdat ze door de Unie in staat zijn elkaar te helpen. Bij een deel van de Britten begint dat besef nu langzaam door te dringen.

cc-foto: Simon Dawson / No 10 Downing Street