Voorbeeldvrouwen

Vroeger had ik een elpee van John Lennon en Yoko Ono: Some time in New York City. Eén van mijn lievelingsnummers was: ‘Woman is the nigger of the world’. 1980 was het, en ik een fanatieke ‘actiepuber’. Ik liep mee in alle demonstraties denkbaar en had een imposante protestbuttonverzameling.

Uiteraard was ik overtuigd feministisch. Ik had een boek dat speciaal voor ‘bewuste meiden’ was, vrij bijzonder voor een tijd waarin er (vooral in de provincie waar ik vandaan kwam) alleen nog maar ‘meisjes’ bestonden.

Dat meidenboek stond vol overlevingstips voor jonge feministen. Je leerde er van je eigen lichaam houden, met een spiegel tussen je benen kijken zonder te schrikken, dat je als vrouw evenveel mocht verdienen als een man die hetzelfde werk deed en dat het cool was om exacte vakken te studeren.

Als ik nu, 34 jaar later terugkijk, hebben die meidenboeken weinig geholpen. Vrouwen krijgen nog altijd regelmatig minder betaald dan mannen voor hetzelfde werk, meisjes én volwassen vrouwen zijn onzekerder dan ooit over hun lichaam en nog steeds zijn vrouwen ondervertegenwoordigd bij exacte studies. Ook de tekst van het nummer van Lennon en Ono is nog steeds actueel: “We make her paint her face and dance. If she won’t be a slave, we say that she don’t love us. If she’s real, we say she’s trying to be a man. While putting her down, we pretend that she’s above us…”

In diezelfde jaren 80 wilde ik ook ‘BOM-moeder’ worden, Bewust Ongehuwde Moeder. Dat ik op jonge leeftijd  al aardig wat te verduren had in een familie waar dominante mannengenen gezinnen in hun greep hielden, zal daarmee te maken hebben gehad. Tegelijkertijd waren er ook een aantal vrouwen in diezelfde familie die heel bewust in het leven stonden en zeer zelfstandig en excentriek waren. Ik had het geluk een aantal sprankelende voorbeeldvrouwen om mij heen te hebben die lieten zien dat mannen niet per definitie beter waren.

Zo leerde mijn moeder mij dat het heel normaal is om als vrouw 40 uur in de week te werken, wat in die tijd, jaren 60, best bijzonder was. Zij ging elk jaar een week alleen op vakantie, gewoon, omdat ze daar behoefte aan had. Ook riep ze altijd dat seks iets was om van te genieten en bij het leven hoorde, net als eten en drinken, niets om je voor te schamen dus. Bij een vrouwelijk familielid in de kast vond ik ooit een feministisch ‘kuttenboek’, een verzameling van honderden gefotografeerde real-life vagijnen in de meest prachtige vormen waardoor ik ondervond dat er niet zoiets als een strak gemodelleerde ‘modelkut’ bestond. Van een oudtante leerde ik dat je als vrouw het leven van een avonturier kunt leiden, zij maakte in de jaren 50 in haar eentje al reizen naar verre oorden, deed iets stoers in uniform in een ver-weg-leger, verzamelde kunst en had minnaars. Net zoals mijn oma, die er ook nogal wat minnaars en wilde leefgewoonten op nahield. Ooit siste iemand in mijn oor tijdens een familiebegrafenis: ‘Je oma was een beest in bed.’ Geweldig vond ik dat. Sowieso, vrouwen die de Kunst van het Genieten bezitten kunnen bij mij niet meer stuk.

Wat dat betreft zijn wij vrouwen zelf nog altijd het beste voorbeeld. Laat onze dochters zien dat we zelfstandige en zelfbewuste vrouwen zijn. Vrouwen die zichzelf geen slachtofferrol aanmeten en op zijn tijd gezond egoïstisch voor zichzelf kunnen kiezen. Ze zullen het ons niet altijd in dank afnemen (ja mam, ik weet het nu wehéél), maar later zullen ze ons dankbaar zijn. En misschien dat er dan vanzelf een generatie vrouwen onstaat die teksten zoals die van Lennon en Ono lachend en als ouderwets aandoend aan de kant kunnen schuiven:

We insult her every day on TV. And wonder why she has no guts or confidence. When she’s young we kill her will to be free. While telling her not to be so smart we put her down for being so dumb… Woman is the nigger of the world…yes she is. If you don’t believe me, take a look at the one you’re with…