Voor migranten via de Minsk-route kan in de EU nooit plaats zijn

Aleksandr Loekasjenko is een gevaarlijke gek en een ongeleid projectiel. Dat kun je zien aan de manier waarop hij nu de EU tot intrekking van sancties probeert te dwingen door aan de Poolse grens een vluchtelingendrama te forceren. Je zou  denken dat die man ook voor zijn oude bondgenoot Vladimir Poetin een risicofactor wordt. Het moet toch voor de Russische geheime dienst FSB een koud kunstje zijn in Minsk een paleisrevolutie te organiseren. Dan kan een saaier en meer voorspelbaar type de macht overnemen.

Zolang dat niet gebeurt, blijft de Europese Unie met de gebakken peren zitten. De vraag is welke houding de lidstaten in moeten nemen tegenover de migranten die soms met hele gezinnen tegelijk de versperringen proberen te doorbreken. Dat is urgent. De winter staat voor de deur en er zijn al negen doden gevallen. Er is Loekasjenko veel aan gelegen een drama te creëren aan zijn grens. Hij lijkt daarin te slagen.

In de NRC legt Caroline de Gruyter uit hoe het werkt. Veel migranten komen Wit-Rusland binnen met de staatsluchtvaartmaatschappij Belavia. Cham Wing Airlines, een bedrijf van de familie Assad, speelt ook een grote rol.

Het is heel voorstelbaar dat wanhopige mensen elk middel aangrijpen om uit mislukte staten als Irak of Libanon weg te komen. Of uit het Afghanistan van de Taliban. In een ander artikel laat de NRC president Poetin aan het woord die zegt dat het westen zelf debet is aan de chaos in het Midden-Oosten. Dat is het grootste gelijk van de vismarkt.

De migranten die de route via Minsk nemen, laten zich misbruiken door Aleksandr Loekasjenko, een dictator die de Europese Unie wil schaden, chanteren en onder druk zetten. Zij worden door hem als een soort stoottroepen gebruikt. Hij stuurt mannen, vrouwen en kinderen vooruit in de hoop dat de grensbewakers van zijn tegenstander het fatsoen en de menslievendheid hebben te wijken. Daarom schept hij voor hun ogen een noodsituatie.

De mannen en vrouwen langs de grens hebben er zélf voor gekozen de politiek van Loekasjenko te dienen. Zij stellen zich daardoor op als tegenstanders van de Europese Unie, niet als vrienden. Voor zulke tegenstanders kan in geen enkele lidstaat plaats zijn. Achtergrond en verleden doen er in dit geval niet toe. Zij komen er niet in en zij komen er nooit in. Ook niet als zij later via een andere weg in een  migratiecentrum elders opduiken. De Europese Unie en de lidstaten afzonderlijk beschikken over voldoende communicatiekanalen op de sociale en de reguliere media om deze boodschap luid en duidelijk te brengen. Zo heeft Frankrijk een veel bekeken Arabischtalig nieuwskanaal. Ook heeft buiten Europa bijna iedereen een mobieltje. Boodschap: “Wie via Minsk de EU probeert binnen te dringen, voorziet zichzelf van een eeuwigdurend merkteken. Wij zullen iedereen die de Pools-Wit Russische grens tracht te doorbreken, in beeld brengen en trachten te identificeren. Besef verder dat je in de koude bossen van het noorden je kinderen in doodsgevaar brengt. Maak de Europese Unie niet tot vijand. Ons geheugen is eindeloos. Raak niet verwikkeld in een geschil waar je part noch deel aan hebt. Dan kun je alleen maar aan het kortste eind trekken”.

Het is natuurlijk te triest voor woorden dat het zover moet komen. De Europese Unie heeft nú een gezamenlijk beleid nodig, waarbij ieder land bekend maakt hoeveel mensen van buiten de EU met welke kwalificaties mogen solliciteren en hoeveel erkende vluchtelingen per jaar een verblijfsvergunning kunnen krijgen. Zover is het echter niet. Dan krijg je helaas dit. Tot slot: dit stuk gaat uitsluitend over mensen die zich door Loekasjenko laten gebruiken. Voor hen kan die keuze niet zonder consequenties blijven. Wie via andere routes Europa bereiken, hebben recht op de gebruikelijke procedures.

Update: Volgens de New York Times staat Dubai burgers van Irak en Syrië niet meer toe het vliegtuig naar Minsk te nemen ook al hebben zij een visum voor Wit-Rusland. Turkije nam die maatregel al eerder. Belavia, de staatsluchtvaartmaatschappij van Belarus, werkt aan die maatregel mee. De gedupeerden krijgen hun kosten vergoed, aldus de overheidsnieuwssite Belta.

Lukashenko heeft bevolen de vluchtelingen aan de grens voedsel en tenten te geven. Ook overweegt hij aan de grenzen de plaatsing van Russische Iskander-raketten. De voorzitter van het Wit-Russische parlement heeft de houding van de EU met betrekking tot de migranten aan de Poolse grens op een lijn gesteld met genocide. Het ging volgens hem om vluchtelingen uit landen die door westerse interventie van bloeiende gebieden tot gevaarlijke oorlogszones waren geworden.

Voor het overige ben ik van mening dat het toeslagenschandaal niet uit de publieke aandacht mag verdwijnen en de affaire rond het Groninger aardgas evenmin.