Volt wil Europees opereren en verzandt daarbij in de eigen bureaucratie

Het is een spannende agenda, meldt dagvoorzitter Kim Smouter. Het is dit weekend tijd voor de algemene ledenvergadering van Volt Europa, de Europese partijorganisatie waar Volt Nederland onderdeel van uitmaakt. Een mooie gelegenheid om te kijken naar nut en noodzaak van zo’n Europese constructie. Het heeft er al meteen alle schijn van dat de waarde beperkt is: Volt Europa heeft ruim 12.000 leden, maar nog geen 200 van hen stemden over wie deze ledenvergadering mag voorzitten.

Volt Europa benadrukt graag dat men de eerste partij is die echt Europees is georganiseerd. Het blijkt erg moeilijk zo’n partij serieus gestalte te geven. Dat begint al bij de geografische spreiding: Volt is vooral Nederlands, want hier is het succes het grootst en woont ruim de helft van alle leden. Duitsland is een goede nummer twee. Volt probeert dit alles te verdoezelen door de aanwezigheid van andere landen te benadrukken. Dat is tegen beter weten in: in de meeste EU-landen is Volt een politieke dwerg van hooguit enkele tientallen mensen. 

Strategische prioriteiten 
De online ledenvergadering is erg belangrijk, horen we telkens, want deze gaat over de strategische prioriteiten die de Europese partij heeft opgesteld. Bestuurslid Anouk Ooms - niet toevallig uit Nederland - vertelt over het bottom-up strategy process dat wordt doorlopen om tot deze prioriteiten te komen. Die zijn belangrijk in de aanloop naar de Europese verkiezingen van 2024, waaraan Volt Europa in zoveel mogelijk EU-landen wil meedoen. Er blijken drie prioriteiten te zijn.

De eerste heet build electability: Volt moet verkiesbaar zijn bij de Europese verkiezingen. Een hele opgave als je in veel landen maar tientallen leden hebt. Er is al een ‘roadmap’ gemaakt, er moeten kandidaten, sponsoren en activiteiten komen en Volt moet als merk worden uitgebouwd. Er bestaat bij deze prioriteit een enorme kloof tussen de plannen en de werkelijkheid: Volt heeft momenteel één Europarlementariër uit Duitsland. Daarnaast maakt Volt ook in Nederland kans op een zetel, maar verder eigenlijk nergens. 

De tweede prioriteit is speak with one political voice: er moet harmonisatie van de communicatie en het beleid komen. Er moet meer samengewerkt worden tussen landen, er komen workshops en de aanwezigheid bij partijbijeenkomsten moet omhoog. Rare prioriteiten: binnen een Europese partij zouden verschillende nationaliteiten van nature met elkaar moeten samenwerken, anders is de hele Europese structuur nutteloos. Bij Volt gebeurt dit echter nauwelijks. Misschien omdat veel landelijke afdelingen zo goed als non-existent zijn? 

De laatste prioriteit is professionalisering. Er moet management komen van leden en vrijwilligers, plus meer aandacht voor fondsenwerving en organisatieontwikkeling. We horen dat er 7,5 miljoen euro aan fondsen nodig is voor de EU-brede campagne van 2024. Een lid vraagt of er een plan ligt om dat geld binnen te halen. Bestuurslid Ooms heeft geen idee waar dat geld vandaan moet komen. Er is wel een team bezig een strategie te schrijven. Dat kan alleen luchtfietserij zijn aangezien Volt alleen in Nederland en Duitsland massa heeft. 

Heel veel detailwerk
Het Europese bestuur is de weg kwijt. Er wordt vooral gewerkt aan interne regels en procedures. Volt-leden uit Zwitserland en het Verenigd Koninkrijk hebben momenteel minder stemrecht dan leden uit EU-landen en dat gaat tegen de waarden van Volt in, horen we, dus daar komen voorstellen over. Dit is vooral grappig omdat het aantal leden in deze landen hoogstwaarschijnlijk enkele tientallen bedraagt en zij niet of nauwelijks kunnen bijdragen aan de missie de Europese verkiezingen van 2024 te winnen. Toch steekt het bestuur er tijd in. 

Zo gaat het eindeloos verder. Er komen sancties voor afdelingen die zich niet aan de regels houden, de opvolging van het bestuur wordt gewijzigd, er wordt een diversiteitsraad ingesteld en de interne samenwerking wordt verbeterd. Er komen Europese sponsorennetwerken en talentenprogramma’s. De waarden worden opnieuw doordacht via een waardenassessment, als aanvulling op de bestaande principes. Ook wordt het beleidsproces ondersteboven gehaald zodat subsidiariteit wordt gegarandeerd en de Volt-waarden standaard overal worden meegenomen.  

Dit gaat nog steeds over een partij waarvan meer dan driekwart van de leden in Nederland en Duitsland woont. In deze urenlange vergadering verdwaalt Volt Europa in structuren, veranderprocessen, regels en bureaucratie. Partijvoorzitter Reinier van Lanschot praat over de enorme werkdruk. Daar wordt veel over geklaagd en dat is niet gek want de ambities zijn torenhoog. Soms moeten we daarom wat gas terugnemen, suggereert Van Lanschot. Het komt niet in hem op dat de organisatie veel te groot en bureaucratisch is opgetuigd. 

Een irrelevante organisatie 
Volt Europa doet precies wat de EU ook doet: regels maken omdat de culturen binnen Europa erg verschillen. Om te harmoniseren moeten veel zaken expliciet worden vastgelegd om meningsverschillen te voorkomen. Maar we horen continu dat oude regels en roadmaps niet werken, dat er aanpassingen nodig zijn en soms zelfs dat alles overhoop moet worden gehaald. Niemand trapt de open deur in dat dit allemaal werkdrukverhogend is en dat niemand de stroom aan roadmaps, regels en plannen nog kan bijbenen.

Hoe relevant is deze Europese organisatie voor de Volt-afdeling in Nederland? Toen er onlangs problemen waren met Nilüfer Gündogan kon Volt Nederland de situatie niet aan, hoorden we op het Nederlandse congres. Volt Europa werkt ondertussen aan een structuur die conflicten moet beslechten en sancties opleggen, maar die blijkt alleen te gelden voor nationale afdelingen en niet voor individuele leden. Landen moeten dus hun eigen beleid maken. Zo vergaderen Nederlandse leden op Europees niveau over beleid dat ze zelf niet kunnen gebruiken.

Je vraagt je af: wat zou Volt Nederland missen als men geen onderdeel meer was van Volt Europa? Het antwoord is dat dit de partijleden zou verlossen van veel bureaucratie.

cc-foto: Friends of Europe