Voedselverspilling is onaanvaardbaar: beleidsmakers, doe er wat aan

In 2009 formuleerde de toenmalige staatssecretaris van Economische Zaken, Gerda Verburg, het doel om 20 procent minder voedsel te verspillen in 2015. Dit streven faalde grandioos: in 2015 was de verspilling nog exact hetzelfde als zes jaar daarvoor. Hoewel dit doel niet werd behaald, zijn er sindsdien diverse initiatieven opgezet om voedselverspilling tegen te gaan. Met de ambitie van de Nederlandse overheid om voedselverspilling tegen 2030 met 50% te reduceren werden er in 2022 al significante stappen gezet; de hoeveelheid voedselverspilling thuis was met 23% afgenomen ten opzichte van 2015. Desondanks verspilt Nederland jaarlijks nog steeds miljoenen tonnen aan voedsel, wat aantoont dat er nog veel werk aan de winkel is om het doel voor 2030 te behalen.

Tegelijkertijd wordt anno 2024 nog steeds een kwart van al het eten verspild. Wereldwijd is dat zelfs 40%. Voedselverspilling kost geld. Veel geld. Het is bovendien één van de belangrijkste drijvers van klimaatverandering. En alsof dat nog niet genoeg reden is om voedselverspilling onacceptabel te vinden, staat daar het pijnlijke contrast tegenover dat wereldwijd meer dan een miljard mensen honger lijden.

Niet voor niets pleitte Piet Adema, onze voormalige minister van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit, afgelopen jaar voor ‘een tandje erbij’ om voedselverspilling in de hele keten (van boer tot bord) te verminderen. Ja, mensen gooien thuis al een stuk minder weg, maar er valt nog steeds veel winst te behalen. Ook bij boeren, restaurants, bedrijven en retailers.

Voedselverspilling laat de Nederlandse consumenten ook niet onberoerd. Volgens onderzoek maken 6 op de 10 Nederlanders zich veel zorgen over voedselverspilling. En bijna driekwart is ervan overtuigd dat de overheid meer maatregelen moet nemen om voedselverspilling te verminderen.

De pogingen van de afgelopen decennia tonen aan dat ambities alleen niet voldoende zijn. Om echt verschil te maken, moeten effectieve maatregelen wettelijk worden vastgelegd, te beginnen met de verplichte rapportage van voedselverspilling door bedrijven. ‘Meten is weten’: met uitgebreide, transparante gegevens kunnen we beter in kaart brengen waar en waarom verspilling plaatsvindt, van boer tot bord. Daarnaast is het cruciaal om ambitieuze reductiedoelstellingen te formuleren, zoals de 50% vermindering tegen 2030 in lijn met de VN-doelstellingen, en deze in elke fase van de voedselketen te handhaven. Een voedselverspillingshiërarchie, met preventie als prioriteit, kan als verplicht kader dienen om bedrijven te stimuleren overschotten te voorkomen en efficiënter met voedsel om te gaan. De maatregelen moeten verplicht zijn, uitvoerbaar en gericht op concrete resultaten.

Dat wetgeving werkt is al zichtbaar in landen als Frankrijk en Italië. Dus nieuwe beleidsmakers van Nederland, bouw voort op de ervaringen uit het verleden en grijp de Verspillingsvrije Week aan om extra aandacht te besteden aan voedselverspilling. Jullie zijn het onze planeet, de volgende generatie en de ruim 1 miljard mensen die dagelijks met honger te maken hebben verschuldigd.