Voedseltekort dreigt in Groot-Brittannië als gevolg van de Brexit

Ruim een half jaar nadat het Verenigd Koninkrijk dan eindelijk de Europese Unie verliet om een zelfstandige koers te varen, wordt duidelijk zichtbaar hoezeer de Britse eilanden moederziel alleen ronddobberen. De Britten hebben een tekort aan vrijwel alles: van levensmiddelen en goederen, tot aan voldoende personeel om winkels, ziekenhuizen en horeca draaiende te houden. Experts waarschuwen voor een aankomend voedseltekort.

De regering van premier Boris Johnson heeft na een snelle heropening van het land dankzij een vroeg op gang gekomen vaccinatiecampagne, het Verenigd Koninkrijk inmiddels weer deels op slot gedaan. De wild om zich heen slaande Delta-variant gooide roet in het eten en de Britten waren dan wel vroeg begonnen met vaccineren, maar daarbij ging het vooral om de eerste prik. En dat is nauwelijks voldoende gebleken om de agressieve mutatie buiten de deur te houden. Een klap voor de volksgezondheid en voor het mentale welbevinden van de Britten, maar ook voor de economie die het al zo zwaar te verduren had. Johnson heeft wel al een plan klaarliggen om die economie straks uit het slop te trekken: Bouwen, bouwen, bouwen.

Maar daar komt direct een niet gering probleem om de hoek kijken. Niet alleen ontbreekt het aan arbeiders om te bouwen bouwen bouwen, nu de grenzen gesloten zijn voor arbeidsmigranten, door de importheffingen en -restricties, zijn de benodigde materialen ook nauwelijks voorhanden. Uitzend- en wervingsbureaus slaan alarm: het wordt steeds moeilijker om gekwalificeerd personeel te vinden, terwijl er almaar meer vacatures bijkomen die moeilijk om zelfs helemaal niet ingevuld kunnen worden. De bouwfederatie meldt inmiddels een groot tekort aan metselaars, timmerlieden en eigenlijk elke functie in de bouw. Degenen die er nog wel zijn, Britten, vergrijzen. Een half miljoen van hen zal het komende decennium met pensioen gaan en vooralsnog wijst niets erop dat hun vervangers al klaar staan. Bouwprojecten lopen immense vertraging op en lopen daarnaast door het gebrek aan materiaal risico onbetaalbaar te worden.

De bouw is verre van de enige sector die door de gesloten Britse grens in de knel komt. Vorige week maakte de vleesindustrie bekend de productie drastisch te verlagen. De sector draaide voor een groot deel op arbeidsmigranten en heeft nu geen idee meer hoe het personeelstekort moet worden opgevangen. Sinds Pasen is de pluimveesector met ruim 10 procent geslonken, vanuit de runder-, varkens- en lammerenindustrie klinkt eenzelfde geluid. Het personeel dat er nog wel is, draait overuren wat ook weer bijdraagt aan oplopende productiekosten. Kosten die worden doorberekend aan de consument.

Die consument loopt in supermarkten inmiddels grote kans lege schappen aan te treffen. De Brexit in combinatie met de coronapandemie, heeft de transportsector een flinke slag toegebracht. Als gevolg van zowel de gesloten grens als massale ziekteuitval, is het aantal beschikbare vrachtwagenchauffeurs en productiemedewerkers flink gedaald. Experts waarschuwen dat de Britten deze zomer rekening moeten houden met voedseltekorten. Supermarktketen Morrison heeft inmiddels al laten weten alleen nog de vijfhonderd eigen winkels te bevoorraden, de kleinere supermarkten die eveneens via Morrison inkopen, zullen hun producten elders moeten halen. Waar is niet duidelijk.

Geen producten in huis betekent dat deze winkels hun deuren uiteindelijk moeten sluiten. Kleinere lokale supermarkten moeten hun klanten al teleurstellen, veel producten zijn niet meer leverbaar. Een pijn die ook de horeca voelt. Ook zij moeten het steeds vaker stellen zonder bier, melk en andere gekoelde producten die niet meer geleverd kunnen worden. Nu het land zich uit de lockdown probeert te worstelen en er meer horecagelegenheden open mogen, wordt die schaarste alleen maar groter. Er is inmiddels grote angst dat de tekorten zich elk moment kunnen uitbreiden naar de benzinestations.

Werkgevers proberen uit alle macht de Britse overheid ertoe te bewegen de teugels wat te laten vieren in het migratiebeleid. Zo hoopt de vleesindustrie dat de regering in elk geval tijdelijk toestaat dat ook ongeschoolde arbeidskrachten vanuit de EU een werkvergunning kunnen krijgen. De regering-Johnson lijkt echter onverbiddelijk te zijn. Brexit betekent immers brexit, met alle gevolgen van dien.