Vliegschaamte past ook Schiphol, de luchtvaartmaatschappijen en de politiek

De luchthaven kan juist heel goed krimpen. Want, zoals we weten, betreden de meeste passagiers geen moment de Nederlandse bodem. Die ‘hubbers’ hebben we economisch helemaal niet nodig.

Begrijpelijk, de weerzin tegen het volkje dat weer massaal en schaamteloos aan het (goedkope) vliegen slaat. Maar het is nogal calvinistisch om die weerzin te beperken tot zulke ‘zondaars’. Het zijn de luchtvaartmaatschappijen enerzijds die met goedkope tickets leuren en daarnaast nog steeds de perverse prikkels van ‘priority boarding’ en andere faciliteiten aanbieden voor ‘frequent flyers’.

Anderzijds is er de overheid die dit alles toestaat. Treinkaartjes naar Berlijn die vier keer zo duur zijn als een voordelig vliegticket. De overheid die Schiphol en KLM op alle denkbare manieren faciliteert. Niet alleen via miljoenensubsidies, maar bijvoorbeeld ook pas kerosinebelasting gaat heffen als de EU haar daartoe dwingt, en Schiphol zonder een verplichte natuurvergunning de omgeving laat vervuilen. De overheid die decennialang de groei van Schiphol heeft gestimuleerd, onder andere met gebruik van zeer onbetrouwbare metingen. 

Dezelfde overheid die weigert het staatshoofd te beteugelen in zijn zeer frequente gebruik van het regeringsvliegtuig, zodat hij met zijn reuzenvoetsporen – dat is nog eens ‘zondigen’ - en die van zijn familie het slechte voorbeeld aldoor maar kan blijven geven. Overigens vloog hij nog niet lang geleden samen met onze premier naar Genève. Niet in het regeringsvliegtuig, maar in een privéjet. Rutte, die zich graag fietsend - en niet eens elektrisch - laat afbeelden, moest voor dat vluchtje wel 13.695 euro dokken op de rekening van het koninklijk huis. 

Denk ook aan andere ‘zakenvluchten’. Juist deze categorie zou volgens een van de naïeve mythen uit de coronacrisis definitief het digitale vergaderen hebben omhelsd. Nooit meer in een dag gestresst heen en weer vliegen naar Berlijn. Ondernemers denken echter niet alleen in termen van efficiency, maar vooral ook in termen van status. Dus je moet een zakenrelatie persoonlijk leren kennen, liefst inclusief zijn of haar gezin. En een diner - of lunch - in een stemmig sterrenrestaurant kan nu eenmaal nooit vervangen worden door een zoomsessie.

Daarom beschikken zakelijke reizigers, als ze niet al businessclass vliegen, over faciliteiten als Privium of andere VIP-arrangementen, waarmee ze niet in de rij hoeven te staan.

Benschop en Alders 

Dick Benschop, de huidige Schipholbaas, was ooit, althans volgens de recente tv-serie Het jaar van Fortuyn, als leider van de PvdA-verkiezingscampagne en beoogd fractievoorzitter, een soort kleine, kwade genius achter Wim Kok. 

De leider van de sociaaldemocraten liet zich destijds overigens ook adviseren door anderen, onder wie Hans Alders. 

Benschop was Koks persoonlijk medewerker toen hij in de Kamer zat en werd directeur van het partijbureau van de PvdA, in de periode 1992-1994. Daarna begon Benschop een eigen adviesbureau, werd Schiphol een van zijn klanten en professionaliseerde hij de PR van de luchthaven, samen met Jan van Ingen Schenau. 

De laatste wees recent in het AD op het akkoord over het maximum van 44 miljoen passagiersbewegingen per jaar en een vijfde baan voor Schiphol, waartoe kabinet-Kok I in 1996 besloot. ‘Die 44 miljoen kwam helemaal uit zijn koker. Dick is de architect, de geestelijk vader van de vijfde baan, de Polderbaan.’

De reeds genoemde Alders werd in 2008 voorzitter van een club die zich boog over de geluidshinder van Schiphol, de ‘Alderstafel’. Het aantal vluchten kon sterk toenemen, was de conclusie. 

In ieder geval belandde Benschop mede dankzij Alders in een gespreid bedje, toen hij in 2018 de baas van de luchthaven werd en kon hij voortaan onaflatend een groeiend Schiphol promoten. De luchthaven kan integendeel juist heel goed krimpen. Want, zoals we weten, betreden de meeste passagiers geen moment de Nederlandse bodem. Die ‘hubbers’ hebben we economisch helemaal niet nodig.

Hoe schadelijk de verdere groei zou zijn, daarop wijzen steeds meer instanties. Voor de toch al bedreigde volksgezondheid, de natuur, de woningbouw en het aanzien van het landschap. Die groei staat dan ook haaks op het PvdA-verkiezingsprogramma.

Anderen wijzen op de structurele uitbuiting van het Schiphol-personeel die het vliegen goedkoop houdt of op de ecomodernistische luchtfietserij van Benschop en anderen over superstille en -schone vliegtuigen in de toekomst.

…en Verbeek

Onlangs onthulde NRC dat Benschop in 2012 een essentiële rol speelde in het politiek kaltstellen van de waarschuwingen door het Staatstoezicht op de Mijnen. Het ging om de zware aardbeving bij het Groninger Huizinge, die achteraf het kantelpunt bleek in het eindeloze gasdrama. Benschop trad op in zijn hoedanigheid als baas van Shell, waar Wim Kok commissaris was. Toenmalig SodM-directeur Jan de Jong zei later dat het kabinet Rutte-Asscher in 2013 een ‘meedogenloos’ besluit had genomen om de gaswinning niet eerder te reduceren. Dat jaar werd door de Shell van Benschop een recordhoeveelheid Gronings gas gewonnen.

In 2015 werd voor hem en zijn Shell weer een ander bedje gespreid door Alders. Die ging namelijk als de Nationaal Coördinator Groningen, met een rijksdienst van ruim 100 ambtenaren, de afhandeling van al die aardbevingsschade regelen. Deze klus naast Alders’ voorzitterschap van de Raad van Commissarissen van ProRail. De man is al decennia berucht als Nederlands recordhouder nevenfuncties. Maar de enige link op de fraaie site van ProRail die niet werkt, is die naar de… nevenfuncties.

De PvdA houdt een congres op 11 juni. Sommige leden willen een zo snel mogelijke fusie met GroenLinks, anderen willen de samenwerking voorzichtig opbouwen en sluiten daarbij soms ook concurrenten als de SP en de PvdD niet uit. Maar iedereen wil een nieuw elan. 

Hoe kan een partij nieuw elan scheppen terwijl prominente leden als Alders en Benschop jarenlang zeer bedenkelijk opereren op belangrijke maatschappelijke posities?

Vergeet ook Leen Verbeek niet, commissaris van de Koning in Flevoland en een geharnaste voorstander van een groot internationaal Schipholfiliaal in Lelystad.