Vind je het gek als de burgers het niet meer weten en dan maar naar het park gaan?

Het was dit weekend te druk op een aantal plekken in het land. De televisie toonde beelden van volle parken. Dat leidde tot een zekere korzeligheid bij de usual suspects die het afgelopen weekend de talkshows bezochten. Ineens sloeg Nederland de raadgevingen van de overheid in de wind. De burgers dachten dat ze het er weer van konden nemen nu de coronacijfers zo lekker daalden. Zondagavond stelde Louis Van Gaal in Op1 vast dat ons volk weinig gedisciplineerd was. Hij vergeleek het met de kapsones van een kampioenselftal in het volgende seizoen. Dan moest je als coach de touwtjes ook strak aantrekken. Het viel niet mee om met vier kinderen op een flatje vast te zitten, gaf Van Gaal toe. Daarom was handhaving nodig. Hij had het over het stellen van voorbeelden. Een mens moet dan onwillekeurig denken aan een leraar zonder orde die boven het geroezemoes in de klas uitroept: “Jullie hebben het allemaal zelf in de hand. Ik heb alle tijd.” Als Louis van Gaal in de gouden eeuw geleefd had, liet hij ongetwijfeld op de Dam een rijtje galgen opstellen om daar een paar Amsterdammers op te knopen die te dicht naast elkaar hadden gewandeld.

De overheid verwacht net als Van Gaal discipline en een stipt opvolgen van de coronavoorschriften. Anders volgen er sancties. En misschien wel een verstrakking van de regels wanneer de druk op de ziekenhuizen weer toeneemt. Dat wordt nu min of meer gepresenteerd als een soort straf: jullie hebben het er zelf naar gemaakt. Dan krijg je ook wat er bijstaat.

In dat geval mag de burger van zijn overheid opperste helderheid verwachten. Die is ver te zoeken. Op zijn persconferentie verklaarde premier Rutte zelf, dat het “blijf zoveel mogelijk thuis” is vervangen door “vermijd drukke plekken”. Het is niet gek als de lang opgehokte burgerij dan de schreden richt naar stranden, parken, weiden, bossen en beemden. Je hoeft immers niet meer zoveel mogelijk thuis te blijven. Anders vallen de woorden van de great communicator niet uit te leggen.

Met ingang van maandag 11 mei gaan op straat nieuwe regels in. Die zijn niet in alle veiligheidsregio’s hetzelfde, wat tot allerlei verwarring aanleiding kan geven. Bovendien zijn zij tegenstrijdig. De NRC schrijft in een opsomming van de veranderingen: “Er mogen weer groepen mensen van maximaal tien personen bijeenkomen in plaats van drie. Zij dienen op anderhalve meter afstand van elkaar te blijven”. De krant leidt dit af uit informatie van de Rijksvoorlichtingsdienst. De vernieuwde noodverordening van de veiligheidsregio Amsterdam-Amstelland. Hoofdstuk 2, artikel 2.1 luidt nog steeds: “Het is verboden om samenkomsten te laten plaatsvinden, te (laten) organiseren of te laten ontstaan, dan wel aan dergelijke samenkomsten deel te nemen.” Nota bene: de anderhalve meter afstand tussen de aanwezigen is geen criterium. Dat staat daar geheel los van. Nadere informatie over de criteria over wat een samenkomst dan wel is, wordt niet gegeven net zo min als in Rotterdam Rijnmond. Ik schreef daarover een open brief aan de voorzitter van deze veiligheidsregio Ahmed Aboutaleb. Dit leidde tot een telefoontje vanuit de veiligheidsregio waaruit ik kon opmaken dat het aan de verbaliserende ambtenaar was om uit te maken of iets als een samenkomst kon worden aangemerkt. Amsterdam-Amstelland-voorzitter Femke Halsema heeft speciaal voor bewoners van studentenhuizen een tekst laten schrijven ter verduidelijking. Daarin staat:

Bovendien zijn samenkomsten verboden, ook als men 1,5 meter afstand houdt. Het gaat dan vooral om samenkomsten die georganiseerd worden of waarbij men afspreekt om bijeen te komen. Spontane samenkomsten kunnen hier ook toe gerekend worden”.

En in de buurt van Nijmegen rekende de politie een stoet van 25 rijdende Mercedes-automobielen ook al tot een samenkomst. Gooi het maar in mijn pet, dan zal ik het thuis wel uitzoeken. Spontane samenkomsten kunnen gerekend worden tot georganiseerde samenkomsten. Het komt erop neer dat iedere geüniformeerde gezagsdrager je op de bon kan slingeren (390 euro plus strafblad) als hij of zij in een chagrijnige bui zuiver op zijn of haar gevoel jou aanmerkt als deelnemer aan een samenkomst. De Gelderlander vatte alles samen in de kop: “Chaos troef. Het is compleet onduidelijk wat er nu precies mag in de openbare ruimte”. Daaronder staat: “Veiligheidsregio’s, veiligheidsberaad en ministerie van Justitie en Veiligheid zijn het niet eens”.

Evenveel verwarring schept de mondkapjesplicht in het openbaar vervoer per 1 juni met als argument dat daar de anderhalve meter afstand niet valt te handhaven. Tegelijk houden de autoriteiten vol dat die mondkapjes elders niet nodig zijn en misschien meer kwaad dan goed doen. Aan de mondkapjes zelf wordt geen enkele kwaliteitseis gesteld. Alles is goed zo lang mond en neus maar onzichtbaar zijn.  Als dat helpt, dan helpt het overal. Of nergens. In dat geval nodigen de OV-bedrijven de passagiers met ingang van  1 juni uit voor een spelletje Russische roulette.

Op deze manier worden de burgers steeds maar weer  in verwarring gebracht en op het verkeerde been gezet. Hebben al die spin doctors bij ministeries, provincies en gemeentes, die bij elkaar veel talrijker zijn dan de journalisten van de media, dat nou niet in de gaten? Dat op deze manier de burgerij haar eigen plan gaat trekken? Of laten de bestuurders hun adviezen links liggen?

Aanvulling: O ja, mannetje Van der Horst, wat zou jij dan doen? Als ik het voor het zeggen had, zou ik mij laten inspireren door die Surinaamse commissaris van een aantal weken geleden. Dit moet de boodschap vanuit overheid en wetenschap zijn:   “Blijf binnen. Wil je toch naar volle parken of stranden? Doe het. Ga je zien wat er gebeurt. Kom je met corona thuis. Ben je gelijk niet meer alleen.”

En verder: bij klachten niet de deur uit. En anders zo min mogelijk. Werk als het enigszins kan thuis. Handen wassen. Alleen of samen met je huisgenoten anderhalve meter afstand houden van anderen. Altijd. Overal. Zo niet, ga je zien wat er gebeurt. Kom je met corona thuis. Ben je gelijk niet meer alleen”.

En voor de rest niks. Bedrijven mogen open als zij kunnen bewijzen dat ze coronaproof zijn. Er komt één deskundige instantie met één loket en filialen in het hele land waar ze zulk bewijs kunnen leveren. Coronaproof betekent dat het in het kader van het bedrijf of de bedrijfsvoering even veilig is als waar anderhalve meter afstand wordt aangehouden.