Vier pakjesavond thuis, niet in de winkel

De kans is groot dat Dionne pakjesavond dit jaar gewoon thuis viert met haar gezinnetje. Het Sinterklaasfeest is van oudsher een belangrijke familietraditie; eerst is er chocolademelk, dan wordt er aan de deur geklopt (meestal wil de buurman dat wel doen) en dan is het twee uur lang cadeautjes uitpakken en liedjes zingen. Maar helemaal zeker is het nog niet, want misschien moet Dionne tóch werken. Het rooster van haar winkel, de Bijenkorf, wordt binnenkort pas bekend. Haar leidinggevende heeft gezegd dat hij zijn best gaat doen. Maar ja, de winkel is op pakjesavond tot negen uur open, en Dionne is niet de enige die op 5 december graag vrij wil.

Dat de eigenaren van grote ketens willen dat de winkels op pakjesavond open zijn, is een nieuw fenomeen. Nog niet zo lang geleden sloten de deuren vaak al om vijf of zes uur, zodat de winkelmedewerkers op tijd thuis met kinderen en kleinkinderen het Sinterklaasfeest konden vieren. Misschien vindt u het als klant wel handig dat winkels zo lang open zijn. Prettig toch, als je op het laatste nippertje nog even kunt shoppen? Maar wat zou u ervan vinden als u zelf in een winkel zou werken en ook op feestdagen acte de présence moest geven?

De late sluitingstijd op pakjesavond in de toch al drukke decembermaand staat niet op zichzelf. Ook op andere feestdagen zijn steeds meer winkels open. Kijk bijvoorbeeld naar Tweede Kerstdag. In Engeland is dit traditiegetrouw de dag waarop de uitverkoop begint: Boxing Day. En dat verschijnsel willen eigenaren van grote ketens nu ook bij ons introduceren.

Tweede Kerstdag is voor veel winkelmedewerkers een dag die zij het liefst met de familie vieren, maar nu toch in de winkel moeten doorbrengen. Tot overmaat van ramp zijn medewerkers van sommige winkels op Kerstavond tot wel elf uur aan het werk, om de winkel gereed te maken voor de mega-sale. Als je daarna nog naar een Kerstmis wil, dan is dat lastig… Is het trouwens niet opmerkelijk dat vroeger de kerk de vrije dagen bepaalde, en dat nu de economie dat doet? Willen we dat eigenlijk wel?

Ook op Oudejaarsavond zijn winkelmedewerkers in touw. Voor sommigen levert dat problemen op, omdat treinen en bussen veelal vanaf acht uur ’s avonds niet meer rijden. De Bijenkorf in Amsterdam spant de kroon door zelfs op Nieuwjaarsdag open te zijn. Traditiegetrouw van Oudejaarsavond genieten met een glas champagne, en op 1 januari langs de familieleden om gelukkig Nieuwjaar te wensen, is er voor velen dus niet bij.

De winkelbazen schermen bij dit onderwerp graag met de ‘feestdagentoeslag’. Het klopt dat veel verkopers extra verdienen op een feestdag. Maar weet dat de salarissen in winkels extreem laag zijn. Als deze werkgevers hun personeel werkelijk iets extra’s gunnen, dan kunnen zij het best een deel van de winst in de lonen steken.

Ook het argument dat ‘medewerkers zelf kunnen aangeven of zij op nieuwjaarsdag willen werken’ gaat lang niet altijd op. Veel verkopers staan door de krappe bezetting onder druk om naar de winkel te komen. Natuurlijk zijn werknemers in andere sectoren óók aan het werk tijdens de feestdagen. Denk aan de medewerkers van de politie en in de zorg. Zij dienen daarmee een publiek belang, waarvan in het geval van de winkelketens toch echt geen sprake is. Bovendien wordt er, als we tijdens de feestdagen de economie volop laten doordraaien, alleen maar een groter beroep gedaan op de politie en de zorg.

Is shoppen tegenwoordig heiliger dan Sinterklaas, Kerst en Nieuwjaarsdag? Wij maken ons in Nederland zo druk over onze tradities die onder druk staan. Laten we het eens hebben over de verantwoordelijkheid van de winkelbazen. En als we pakjesavond echt belangrijk vinden, laten we dan met onze voeten stemmen. Blijf als klant gewoon eens thuis en laat ook het online-shoppen voor wat het is. Bereid gezellig een maaltijd met vrienden en familie, pak samen cadeautjes uit, of speel een spelletje.

De klant is koning, en zoals we weten hebben koningen macht. Als we die macht nou eens inzetten, zodat meer winkelmedewerkers de feestdagen gewoon met hun familie kunnen vieren.

Beste klanten, ik wens jullie fijne feestdagen, thuis en niet in de winkel.