Vidioterie

Vroegste huiskamerfilmgenot was het gehuurde 16 of 8 mm stukje celluloid wat vaders bij hoge uitzondering, een verjaardag bijvoorbeeld, huurden bij de lokale vakfotograaf. Zelden schrijf ik meer zinnen met zoveel verloren gegane woorden. Vroeger dus. Naar de bioscoop was duur en televisie vertoonde zelden nieuwe films. Niet veel later huurde je ‘een videootje’ en was het hek van de dam.

Videotheken schoten als paddestoelen uit de grond. Een ware sensatie. Voortaan kon je voor weinig geld (vier euro voor een week!) een échte bioscoopfilm in huis halen. Later werden dat pakketdeals met drie films voor de prijs van twee. Ik vroeg mij daarbij altijd af waarom mensen een week lang dezelfde film in huis zouden nemen. Maar goed, het fenomeen was nieuw en de banden werden als kostbare schatten gekoesterd en stukgekeken. Ook werd het mogelijk films te zien uit Den Ouden Doosch, curieuze B-films en horror. Films die voor de gewone man nauwelijks toegankelijk waren of allang vergeten pareltjes van Eurotrash.

Net als de elpee-hoes bij vinyl leverde de videohoes daarbij een enorme bijdrage (zie mijn eerdere observatie Verbijsterbeeld). Spectaculair geschilderde filmposters, die overigens zelden recht deden aan het getoonde, verleidde menig jonge videotheekganger.

Van de drie beschikbare systemen had V2000 (Philips) volgens kenners het beste beeld (en de langste banden van wel 240 minuten), Betamax was vroeg maar verloor de race, VHS won uiteindelijk en werd verreweg favoriet.

Het bijzondere, en leuke van video was ook dat men middels een pauzeknop het beeld kon stil zetten en terugspoelen. Het beeld was weliswaar trillerig maar zo kon je makkelijk even een plaspauze inplannen of terugzien wat je gemist had. Wat een noviteit!

Kunstenaar Gyz la Rivière wijdde ruim 400 weemoedige pagina’s aan de hoogtijdagen van de videotheek. Hij verzamelde foto’s van in- en éxterieur, toegangspasjes, reclame-uitingen etc. en omschrijft de videotheek als ‘Sociaal instituut in de buurt’. Zeker in die dagen een waar woord!

Een term als ‘Gezinsvideotheek’ maakte duidelijk dat het hier een knusse winkel voor de hele familie betrof. Geweld en horror was of niet voorradig of stond hoog weg, ver van grijpgrage kindervingers. Porno (Erotheek, die bestonden ook) was daar taboe, alhoewel een onvervalste kneukfilm (term van satiricus Kees van Kooten/Jacobse: “Films waar flink in geknokt wordt maar ook datte…weet je wel”) dan vaak wel weer kon.

Porno was in videoland sowieso een enorm succes en verspreidde zich niet alleen via ranzige sexshoppies maar ook moeiteloos via mainstreamkanalen als het warenhuis en platenzaak. In magazines werd een grote hoeveelheid titels geboden. Discreet verpakt en aan huis bezorgd! Ook hierop maakten satirici Kees van Kooten en Wim de Bie een briljante pastiche (LP/CD Mooie Meneren: Een Kinderpartijtje) waarbij een ‘keurige mijnheer’ zogenaamd en quasi onwetend een gezellige kinderfilm komt huren en uiteindelijk met een flinke partij porno (8 banden!) de deur uit gaat (“Houd ik van beffen of van pijpen? Nee, dat maakt mij niet zoveel uit. Doet u maar van alles wat, dus wat gemengde harde porno”). Teken des tijds.

Toen werd het handel. Waar eerst moest worden gesmeekt bij de lokale videoboer of men een tweedehands, afgeragd tapeje mocht kopen werden er ineens films geïmporteerd vanuit Engeland (Free Record SHOP). Niet goedkoop. James Bond’s Dr. No kocht men nieuw voor honderd ronde guldens (een kleine 45 euro). De populariteit om films in huis te hebben en houden steeg en voor 15 euro had men ze in de thuiscollectie.

Laserdisc, dvd en Blue ray hebben die populariteit vreemd genoeg nooit kunnen evenaren en sinds het virtuele speelveld zijn intrede deed ging het kopen van beeld- en/of geluidsdragers uiteraard weer hard achteruit.

Toch jammer, die sociale buurthuisfunctie van het videothekennetwerk wordt nog altijd node gemist!