Verzet tegen de Europese wapenlobby is nodig

Donderdag mag Nederland stemmen voor het Europees Parlement. Dit parlement zal echter niets te zeggen hebben over de invulling van het Europees Defensie f onds , het zoveelste voorbeeld van hoe Europese besluitvorming gekaapt is door lobby’s van de Europese industrieën. Verzet is nodig als we een beleid willen dat niet enkel de belangen behartigt van de wapenindustrie.

In april stemde het Europees Parlement in met 13 miljard euro aan subsidies voor de Europese wapenindustrie, voor militair onderzoek en ontwikkeling van nieuwe wapens. Tegelijk deed het Parlement afstand van het recht om de aanbestedingsprocedures te controleren. Voor aanbesteding zullen ethische checks worden gehouden door de industrie zelf. Eventueel aangevuld met door de Europese Commissie aangedragen experts, die anoniem blijven. Een weinig doorzichtige en weinig onafhankelijke procedure. Opvallend was tevens de snelheid waarmee de besluiten zijn genomen, waardoor publiek debat zich nauwelijks kon ontwikkelen. De stemming in het Europees Parlement is, ondanks oproepen van verschillende Europarlementariërs, wetenschappers en NGO’s, nog voor de Europese verkiezingen gehouden. Dit terwijl de EU, dat zich graag laat voorstaan als een vredesproject, voor het eerst op grote schaal de militaire industrie gaat financieren.

Premier Rutte noemde de aankomende Europese verkiezingen op 13 januari in het programma Buitenhof ‘niet zo relevant’. Niet onterecht twijfelde Rutte aan de macht van dit Europese orgaan. Hoewel het Europees Parlement amendementen kan indienen op voorstellen van de Commissie ligt de meeste macht in de voorbereidingsfase, als de desbetreffende Eurocommissaris draagvlak probeert te vinden voor voorstellen. Deze voorbereidende fase is ondoorzichtig en zeer zelden is er publiek debat over. Hierdoor is dit proces vatbaar voor beïnvloeding van grote legers lobbyisten van de industrieën die zich in Brussel bevinden.

Zo bleek bijvoorbeeld uit het rapport ‘ Beveilig de winst ’ van de Belgische NGO Vredesactie dat de Europese wapenindustrie veel invloed uitoefent op het Europees defensiebeleid. Er werden bijvoorbeeld minstens 46 ontmoetingen gehouden tussen lobbyisten van de wapenindustrie en de Europese Commissie met betrekking tot het voorstel ‘Preparatory Action on Defence Research’, de voorloper van de onderzoekspoot van het Defensiefonds. Een belangrijke adviescommissie die werd aangesteld om het Defensiefonds vorm te geven werd grotendeels gevuld met afgevaardigden van de wapenindustrie (Airbus Group, BAE Systems, Finmeccanica/Leonardo, MBDA, Saab, Indra en wapenlobbygroep ASD). Deze lobbyisten hebben grote invloed,  het voorstel van de Europese Commissie is deels bijna een letterlijke kopie van het adviesrapport.

Europees veiligheidsbeleid wordt daarmee voor een groot deel bepaald door de Europese wapenindustrie.

Het is niet duidelijk wat er met de nieuw ontwikkelde wapens zal gebeuren, aangezien een gemeenschappelijk Europees buitenlandbeleid en wapenexportbeleid ontbreekt. Gedurende de periode 2012-2016 waren de EU-lidstaten de op een na grootste wapenexporteur van de wereld, goed voor 26% van de mondiale wapenexport. In 2015 kochten 43 van de 51 autoritaire staten van de Economist Intelligence Unit Democracy Index wapens van Europese landen. De kans is groot dat het fonds leidt tot een toename van wapenverkoop aan autoritaire landen in bijvoorbeeld Afrika en het Midden-Oosten. De massale wapenexporten hebben gezorgd voor meer conflict, onderdrukking en vluchtelingen. De wapenindustrie verdient tegelijkertijd grof geld aan de veroorzaakte problemen, doordat zij ook het materieel leveren voor het militariseren van de Europese grenzen. Het is absurd te denken dat militarisering en subsidies voor de wapenindustrie zullen bijdragen aan een veiliger Europa. Enkel de wapenindustrie profiteert van dit beleid.

Meer dan 1000 wetenschappers uit 25 Europese landen riepen het Europees Parlement op tegen het Defensiefonds te stemmen.  De EU kan beter de oorzaken van conflicten aanpakken in plaats van militair onderzoek te steunen, aldus de wetenschappers. Het geld zou beter geïnvesteerd kunnen worden in een rechtvaardig klimaatbeleid en ontwikkelingsbeleid. Democratie is meer dan eens in de zoveel tijd stemmen. Het is belangrijk om je te blijven informeren, politiek actief te worden en te demonstreren tegen de lobby’s van de industrieën. Zonder weerstand van burgers zal Europa enkel het belang van de bedrijven blijven dienen, of het nu gaat om milieu-, sociaal-, of veiligheidsbeleid.