Verwijt jeugdzorg is opportunistisch en populistisch

Enkele uren na het droevige nieuws over Ruben en Julian naar jeugdzorg wijzen, getuigt van een beschamend opportunisme en populisme. Dat is hetzelfde als je brandblusser verwijten dat je huis is afgebrand.

Na dertien dagen angst en hoop kwam er een verschrikkelijk einde aan de zoektocht naar de broertjes Ruben en Julian. De zwarte inkt waarmee het nieuws werd geschreven was nog nat en het zwartepieten begon al. Burgemeester Janssen van Zeist wil dat Bureau Jeugdzorg en de Kinderbescherming worden aangesproken op de begeleiding van het gezin.

De beschuldigende vinger van de burgemeester getuigt van een beschamend opportunisme en populisme. Zeker een burgemeester, een bestuurder, zou niet moeten kijken naar welke koppen er moeten rollen. Het gaat namelijk niet om de koppen, maar om de belichaming van het systeem.

De denkfout die de burgemeester maakt, is dat hij jeugdzorg als verzekering ziet en niet als maatregel. Hij dacht dat het risico tot nul was gereduceerd door het risico bij jeugdzorg neer te leggen. Hij eist nu dan ook antwoord op de vraag: hoe heeft dit kunnen gebeuren?

Dat is hetzelfde als je brandblusser verwijten dat je huis is afgebrand. Een brandblusser verkleint het risico op het afbranden van je huis, maar bant het niet uit. Met tien brandblussers, twintig rookmelders en vier brandwachten kan een huis nog steeds afbranden.

Natuurlijk, risico’s zijn wel degelijk tot nul te reduceren. Maar wat is de prijs die je daarvoor wilt betalen? Een prijs in geld, maar vooral: hoeveel kinderen waar ook maar het geringste vermoeden is, wil je in een tehuis stoppen? Wanneer is het middel erger dan dat kleine risico op een kwaal?

Een terechte vraag zou wel kunnen zijn: werkt de jeugdzorg? We stoppen er jaarlijks ruim 1 miljard euro in, maar wordt het risico verkleind? En werkt het zoals we willen dat het werkt? Zeker een burgemeester moet zich bewust zijn van wat we doen en mag niet meteen gaan wijzen. De vraag die hij beter had kunnen stellen is: waarom hebben de maatregelen die we hebben getroffen, niet gewerkt?

Als er iets fout gaat, betekent dat niet automatisch dat iemand een fout heeft gemaakt. We hebben geaccepteerd dat fouten mogelijk zijn. Juist omdát we niet bereid zijn elk kind met een blauwe plek in een tehuis te stoppen. Door meteen een schuldige te willen aanwijzen, wekt de burgemeester ten onrechte de suggestie dat dit voorkomen had kunnen worden.

Co-auteur van dit artikel is Karel Beekman. Beekman is business controller