Vervang ‘Gouden Eeuw’ door ‘Zwarte Eeuw’

Bijna 51 jaar geleden werd ik geboren in een warm sociaal-katholiek arbeidersgezin in Zuid-Limburg. In die tijd waren er in dat gedeelte van ons land alleen maar blanke mensen. Ik geloof dat ik op mn 8 e jaar voor het eerst een Surinaams meisje ontmoette in mijn dorp. Tijdens de hoogconjunctuur van de mijnen, waren er weliswaar veel buitenlanders naar mijn regio gekomen, maar dit waren voornamelijk Polen. Ik kan mij gedurende mijn hele lagere en middelbare schooltijd geen “gekleurd” kind herinneren.

Vanaf jonge leeftijd wordt mijn karakter beschreven als “zeer kritisch en hoog sensitief”. Zo kon ik als kind al niet begrijpen waarom het oké was dat er “cowboy indiaantje”-speelgoed bestond. Ik begreep maar niet waarom de cowboys altijd werden afgeschilderd als de goeden en de indianen als de slechten. En waarom bij de indiaan het verkleinwoord “indiaantje” gebruikt werd, maar niet cowboytje. Wanneer er dan “indianenfilms” op tv waren (veel Duitse tv gekeken ook), waren de cowboys weer de goeden en de indianen de boemannen, die de blanken wilden aanvallen en doden.

Aan mijn ouders vroeg ik dan waarom het eigenlijk oké was dat er zo makkelijk werd omgegaan met het uitroeien van de Indigena-bevolking van Amerika, waarom er geen respect was voor het leed dat hen werd aangedaan. Ik weet nog dat ik zei dat ik het spel ongepast vond, dat ik het net zo ongepast zou vinden als er “nazi joodje” gespeeld zou worden… want in mijn kinderogen werden de Joden uitgeroeid door de nazi’s, net zoals de Indigena’s door ons, Europeanen. De discrepantie begreep ik niet..

Iets anders wat ik ook nooit echt begreep als kind, was waarom er in die tijd twee soorten geschiedenislessen gegeven werden over de 80 jarige oorlog? (1568-1648). Waarom kregen bijna alle Nederlandse leerlingen geleerd dat de “80 jarige oorlog iets goeds was, waar we onze oorsprong aan te danken hadden?”. Want ik onthield vooral dat de zogenaamde vrijheidsstrijd begon met een beeldenstorm van katholieke kerken, die je in mijn ogen gewoon kan vergelijken met de vernietiging van cultureel erfgoed door de moslimextremistische Taliban. Toen de Taliban in Afghanistan in 2001 besloten om de eeuwenoude Boeddha-beelden in de Bamiyan-vallei te vernietigen was de hele wereld in rep en roer . Ook in Nederland spraken met name extreemrechtse politici van “barbarisme”, maar ik vroeg me af waarom ze de Hollandse eigen geschiedenis nooit ergens als barbarisme vertaalden? Let wel: ik praat de vernietiging van de Taliban niet goed, ik wend het slechts aan ter spiegeling aan onze eigen Nederlandse geschiedenis.

Als kind vond ik eigenlijk dat de 80 jarige oorlog helemaal geen heldenverhaal was, doch slechts een soort sprookje van roofridders die het land afpikten van Spanje. Daar kwam nog bovenop dat mijn gebied (en veel ander gebied in het nu Zuidelijk gelegen Nederland) bij de door Holland bestempelde “slechteriken” bleef horen: Spanje. Mijn dorp werd pas vanaf 1843 onderdeel van het huidige Nederland. Tot die tijd behoorde het aan zowat alle Europese landen/hertogdommen etc. toe. En nee, als kind kreeg ik daar nooit geschiedenisles over en nu anno 2020 krijgen de leerlingen hier in Limburg nog steeds geen “Limburgse geschiedenislessen”.  Waarom zou dat zijn, want vond de tweede industriële revolutie niet hier plaats, kwam het zwarte goud van de vorige eeuw dat veel economisch gewin opleverde niet vanuit Limburg?

Op mijn 18 e besloot ik letterlijk de wijde wereld in te trekken: ik verruilde het Zuid Limburgse provinciedorpje voor het mondaine Aix-en-Provence, in de buurt van Marseille. Een grotere overgang kon er wellicht niet zijn. In Aix studeerde ik aan de universiteit en zat ik met studenten uit de hele wereld in de klas, Japanners, Amerikanen, Grieken, Noren, noem het maar op. Ook woonden er heel veel Noord-Afrikanen in Aix en omgeving, veelal tweede generaties Algerijnen die zich in Frankrijk vestigden na de Algerijnse onafhankelijkheid in 1962. Ik bewoonde een studio tezamen met een Française en sloot een intense vriendschap met Isa Malam Ado, een uit Niger gevluchte jonge man. Van hem hoorde ik de racistische verhalen, waaraan hij iedere dag werd blootgesteld eigenlijk voor het eerst in het echt. Ja, ik had er wel al over gelezen en zo, maar als je het live van iemand hoort en zelf meemaakt, krijgt het toch een diepere dimensie. Hij vertelde me dat hij in bodega’s vaak niet of als laatste werd geholpen, dat hij te weinig geld terugkreeg in winkels (omdat de caissière dacht dat hij toch niet kon tellen), dat hij al jarenlang de beste student was, maar nooit de baan kreeg als hoogleraar op de universiteit etcetera…Gelukkig lukte het hem na jarenlang “nee incasseren” toch om als “Maitre de Conferences” te worden aangenomen aan de Université d’Aix-Marseille.

Daar ik vanaf mn 12 e al politiek geëngageerd was, besloot ik in 1989 ook het naast mijn woning gelegen Mairie van Aix te bezoeken op de uitslagenavond…Ik herinner me nog zeer goed, dat er een hele ontspannen ambiance heerste op het gemeentehuis maar dat dit radicaal veranderde op het moment dat de groep FN-ers (Front Nationale) binnenkwam. In die tijd begon de opmars van Jean Marie le Pen en z’n aanhangers, ik maakte dat van dichtbij mee. Als hoogsensitief persoon voelde ik het koud en schimmig worden, dus verliet ik per direct de locatie. Later hoorde ik pas dat er die avond vechtpartijen ontstaan waren, uitgelokt door de FN-ers.

Na mijn tussenjaar, vestigde ik mij wegens mijn studies aan de HBO lerarenopleiding en Universiteit in de regio Utrecht. Toen ik in 1992 hoorde dat ik als student van de lerarenopleiding ook stage kon lopen op een middelbare school op Curaçao, besloot ik om dat te doen. In Curaçao kende ik niemand, maar toch besloot ik met een medestudente er naartoe te gaan. Wat trof ik een rijkdom aan, een altijd goed geluimde bevolking die altijd lachen en positief zijn: wat was dat een verschil met de koude Nederlanders! Ik ging stage lopen als docent geschiedenis aan de Triniteit Mavo. Het viel mij meteen op dat de Nederlandse overheid overduidelijk meer investeerde in de Nederlandse leerlingen in Europees Nederland en dat de scholen hier dezelfde (eenzijdige Nederlandse) geschiedenisboeken hadden als in Europees Nederland. Ik beloofde mezelf dat “als ik later groot zou zijn” ik zou terugkeren naar deze mooie regio om te zien of ik iets kon verhelpen aan die ongelijkheid. Tussen 2010 en 2016 woonde ik ook daadwerkelijk op Bonaire, waar ik onder andere in het onderwijs werkte en aandacht vroeg en kreeg voor bijvoorbeeld de ongewenste asbest-situatie en de “Miedu” angstcultuur aldaar.

Wat heeft mijn levensverhaal nu te maken met het Black Lives Matter protest? Als docent en drs geschiedenis ben ik van mening dat we veel kunnen leren van de naoorlogse Duitse WOII-aanpak: de Duitse overheid besloot namelijk het boetekleed aan te trekken, veel aandacht te geven aan het feit dat ze fout waren in WOII, waardoor er ook echt onder de bevolking een realiteitsbesef bestond dat ze fout waren. En dat ze zich hierom schaamden, ook al waren het hun ouders of grootouders.

Die Duitse benadering staat in schril contrast met de Nederlandse benadering om eigenlijk helemaal geen aandacht te schenken aan ons zwarte, foute verleden: de zogenaamde Gouden Eeuw die ontstond tijdens de 80 jarige oorlog. Waarom werd die “Goud” genoemd en niet “Zwart”? Want begon vanaf die tijd niet de WIC-VOC en later MCC aan de internationale slavenhandel? En hadden die staatsbedrijven niet jarenlang zelfs het monopolie op deze slavenhandel? Nam de Nederlandse slavenhandel niet extreem grote proporties aan waarbij men een citaat uit de Bijbel nam ter legitimatie van die slavenhandel ( Bijbelboek   Genesis  9 – waarin de nakomelingen van  Cham  tot slavernij vervloekt worden) ?

Ja, slavenhandel vond al eerder plaats, maar voegden wij Nederlanders tezamen met andere Europese landen niet het racistische element eraan toe? Want waarom is het oké dat Nederland onder andere rijk werd van slavernij, direct en indirect? En waarom krijgen Nederlandse leerlingen nooit in geschiedenislessen meer te weten over de Tula-opstand in Curaçao of over het feit dat pas in 1914 (Samosir) overal op Nederlands grondgebied de slavernij was afgeschaft of over de politionele acties van Westerling in Indonesië?

Juist daarom is het zeer belangrijk dat Halsema de Black Lives Matter-demonstratie in Amsterdam liet doorgaan: wij zijn onze broederschap verschuldigd aan de Afro American society, immers wij zijn de veroorzakers van het feit dat ze er überhaupt wonen…

Kortom:

1 verander “Gouden Eeuw” benaming in “Zwarte Eeuw” (van schaamte),

2 leer de Nederlandse kinderen ook de zwarte bladzijdes uit ons bestaan,

3 verwijder standbeelden van hen die verantwoordelijk waren voor de slavenhandel,

4 Nederlandse regering en Koningshuis: bied eens excuses aan voor alles wat er in naam van ons land is aangedaan, pas dan kan de verwerking echt plaatsvinden. Nu blijven veel gekleurde Nederlanders zich niet serieus genomen voelen waardoor ze in een vicieuze cirkel van minderwaardigheid belanden. Geef hen de kans die cirkel te doorbreken.