"Kort geleden was Monica nog 'neutraal', maar na vandaag wil zij niets liever dan afscheiding van Madrid"
Het is al donker maar de stembureaus in Catalonië blijven open tot 22 uur, het tijdstip waarop de afgelopen weken het geroffel en ge-kloink op de potten en pannen de straten vulde. Hoe zal het geluid vandaag klinken? Hoe klinken potten en pannen na een dag van gewelddadige ontruimingen van stemlokalen en inbeslagname van de urnen? Urnen met stembiljetten wel te verstaan, er is nog net geen dode gevallen vandaag…
Mijn vriendin uit Mallorca, Caterina, woont al jaren in dezelfde Rambla als ik, in de wijk Poblenou in Barcelona. Ze heeft recentelijk een verplichte cursus Catalaans gedaan omdat zij anders niet meer als docent aan de slag kan in Catalonië. Best vreemd, daar de mensen in Mallorca ook Catalaans spreken, al is het niet exact hetzelfde als het Catalaans uit Catalonië. De Balearen, waaronder Mallorca, waren ooit deel van de ´Paises Catalanes´, ofwel de Catalaanse landen. Jaume II (inmiddels meer bekend als metrostation in Barcelona centrum) heeft in de 13e eeuw de landen verdeeld onder zijn kinderen en zo komt het dat de Catalaanse landen verdeeld zijn en het ene Catalaans het andere niet is. Zo ook de logica dat Caterina op haar 50ste nog eens een cursus eigen taal moest volgen. Vandaag heeft ze gestemd. Ondanks al haar afkeer van de Madrileense regering gaf ze bracht ze toch een nee stem uit. Nee tegen La Independencia, de onafhankelijkheid van Catalonië. Het biedt voor haar geen oplossing voor de problemen in het land.
Haar man Jorge komt uit Galicië, meer dan 1000 kilometer hiervandaan. Hij is wiskundig professor aan de Universitat Barcelona (UB) en woont dus ook al zo´n 30 jaar in onze Rambla. Voor hem is er geen twijfel: het referendum is onwettig en de ontwikkelingen in de Spaanse en Catalaanse politiek zijn niets anders dan politieke manipulatie van politici van beide kanten. Hij blijft vandaag gewoon thuis en zorgt voor de uitgebreide zondagslunch.
Dan zijn er nog twee zonen: Guille van 20 en Pau van 25. Beiden wonen nog thuis. Soms overheerst daar het familiegevoel, soms zijn het net huisgenoten: ieder gaat zijn eigen gang binnen bepaalde grenzen. Pau, de oudste, reed een tijd lang met mij mee naar het werk. Hij liep stage bij de UB en ik werkte er ook, al leek mijn werk door mijn gebrekkige Catalaans meer op een stage dan het zijne. Vandaag ging Pau stemmen maar zijn moeder vraagt hem niet naar zijn stemgedrag, een vorm van respect naar haar zoon en huisgenoot. Met hetzelfde argument vraagt zij ook nooit naar zijn vriendinnen, dus wellicht heeft het te maken met autonomie in gezinsverband op oudere leeftijd. Zoon Guille laat geen misverstand bestaan over zijn mening: net als al zijn vrienden is hij groot voorstander van de Catalaanse onafhankelijkheid, en deze dag is één groot avontuur voor hem.
Vier hechte familieleden met vier verschillende opvattingen. Het is maar een voorbeeld van een burenfamilie. Mijn onderbuurvrouw Angela komt oorspronkelijk uit Madrid en haar zus Mireilla woont daar nog met haar familie. Mireilla´s vrienden spreken kwaad over de Catalanen en boycotten Catalaanse producten. Zus Angela stemde vandaag met haar 90+ ouders voor onafhankelijkheid van hetzelfde Madrid waar haar geliefde zus woont. Monica van de 4e etage heeft haar wortels in Sevilla maar haar man Jordi is een Catalaan in hart en nieren. Kort geleden was Monica nog ´neutraal´, maar na vandaag wil zij niets liever dan afscheiding van Madrid.
Wat is een acceptabel alternatief voor onafhankelijkheid als een groot deel van de Catalanen, heel Madrid en alle EU staten niet meebuigen met de onafhankelijkheidsstrijders? Nog meer geweld is een mogelijkheid om de partijen aan het praten te krijgen. Maar liever zie ik algemene verkiezingen in Spanje waarbij de mensen kunnen kiezen op partijen en politici die de weg van corruptie, machtsmisbruik en partijdigheid vervloeken. Ook de meest strijdvaardige Catalanen zullen goed bestuur in Madrid aanvaarden en een hernieuwde dialoog vinden. Vooralsnog lijken algemene verkiezingen in Spanje echter ver weg en maak ik mij zorgen of mijn dochter morgen gewoon naar school kan. Stiekem voelt het fijn om weer eens in het ongewis te zijn over de dag van morgen. Zelfs de digitale wereld die alles al vooraf lijkt te kunnen voorvoelen lijkt vandaag geen weet te hebben van welke muur er morgen gaat vallen of opgebouwd gaat worden.