“Politiek weer een ongelofelijk interessante tijd”. Zo karakteriseert Mark Rutte de vorming van zijn vierde kabinet. Hij is daarmee de enige hoofdrolspeler die iets positiefs te melden heeft, zo stellen de staatsrechtgeleerden vast die de kabinetsformatie hebben geëvalueerd. Andere vooraanstaande politici noemen de formatie “moeizaam, onprofessioneel, rommelig en chaotisch”, schrijft het AD.
De onderhandelingen over een nieuw kabinet leidden tot Belgische toestanden. De vier partijen die ook al Rutte-III vormden, VVD, CDA, D66 en ChristenUnie, hadden maar liefst 299 dagen nodig om tot Rutte-IV te komen. Het proces liep onder meer vertraging op door Ruttes suggestie om Pieter Omtzigt een “functie elders” te geven en zijn weigering om met PvdA en GroenLinks samen te onderhandelen.
Om toekomstige kabinetsformaties sneller te laten verlopen stellen de onderzoekers voor om voortaan hardere deadlines te stellen. Zij pleiten er voorts voor om een verkenner in plaats van twee aan te stellen. Ook vinden ze dat de partijleiders na de verkiezingen een paar dagen rust moeten nemen. “De lijsttrekkers krijgen dan enige tijd om de emoties en vermoeienissen van de verkiezingscampagne en -uitslag te verwerken.”