Verhoog je voorschot op de energierekening in geen geval

Niemand hoeft uit angst de verwarming uit te laten. Dat volgt uit de keiharde toezegging van minister Jetten.

Minister Rob Jetten heeft woensdagavond bij Op1 een keiharde toezegging gedaan: niemand wordt dit jaar van gas en licht afgesloten. Particulieren niet. Bedrijven niet. Dat biedt veel zekerheid. Nu hoeft niemand uit angst de verwarming uit te laten. 

Op basis van de ministeriële toezegging is het volgende wijsheid.

Blijf de energierekening betalen voor zover je dat kunt. Ga niet akkoord met een hoger voorschot maar breng dit onmiddellijk terug tot het niveau van dit jaar. Als het water je na aan de lippen staat en je moet kiezen, geef dan prioriteit aan je woonlasten, het aflossen van kredieten en de ziektekostenverzekering in die volgorde. Daarna pas komen gas en licht. Sta je er beter voor, vorm dan een potje voor energietegenvallers. Nogmaals: verhoog nooit je voorschot. Houd het geld zelf vast. Besef bovendien dat we te maken hebben met grote geldontwaarding. Schulden slinken tenzij de rentes sterk verhoogd worden.

Minister Jetten vertelde dat Eneco en Vattenfall per 1 november kunnen beginnen met een soort staffelsysteem. Tot een bepaalde hoeveelheid blijven de prijzen van gas en licht redelijk. Wie die grens overschrijdt, gaat ineens veel meer betalen. Jetten hoopt dat andere energiebedrijven dit systeem ook willen invoeren. Dat zou natuurlijk mooi zijn maar als ze tegensputteren is er geen man overboord. Als het staffelsysteem van de twee energiereuzen de moeite waard is, stap je gewoon naar ze over. Concurrentie heet dat en kiezen voor de partij die de beste prijs-kwaliteitsverhouding biedt. Als het aanbod van Vattenfall en Eneco werkelijk de toets der kritiek doorstaat, natuurlijk. Dat valt nog te bezien maar daar ben je een kritische consument voor.

Volgend jaar gaan de steunpakketten van het kabinet in. Die moeten de mogelijkheid bieden betalingsachterstanden met financiële hulp van de overheid in te halen.

Een staffelsysteem is overigens de beste oplossing voor iedereen in deze noodsituatie. Wie meer dan een afgepaste hoeveelheid energie verbruikt, betaalt daarvoor een hoge prijs. Zit je in een slecht geïsoleerde woning, dan krijg je een hoger rantsoen toegewezen. Alle huizen horen een energielabel te hebben. Dat is een prima uitgangspunt voor het al dan niet verstrekken van méér gas en stroom tegen de lage prijs. 

Het zou – ook in het kader van de verduurzaming op de lange termijn – een goed idee zijn van overheidswege alle energielabels opnieuw vast te laten stellen door een gespecialiseerde dienst die mensen langs de huizen stuurt en niet door particuliere bedrijfjes waar je iPhone-foto's van je plinten naartoe moet sturen en zo. 

Niemand in de kou, dat is de enige doelstelling in de huidige crisis. Het gaat om het oplossen van dit probleem. Inkomenspolitiek hoort er niet bij net zo min als dat het geval is bij de benzineprijzen of de accijnzen op drank en tabak. Te vaak probeert men in Nederland met één beleidsinstrument verschillende doelen te bereiken. Dat gaat altijd fout. Zoals de Amerikanen zeggen: "Focus: if you try to chase two rabbits you will not catch either one". Energiepolitiek is geen inkomenspolitiek. In ieder geval nu even niet. Of je moet behoefte hebben aan een hete herfst en Praagse toestanden.

Voor het overige ben ik van mening dat het toeslagenschandaal niet uit de publieke aandacht mag verdwijnen en de affaire rond het Groninger aardgas evenmin.

Beluister Het Geheugenpaleis, de podcast van Han van der Horst en John Knieriem over politiek en geschiedenis

Aanvulling: volgens BNR gaan energiemaatschappijen over tot maatregelen tegen klanten die naar hun zin het voorschot te veel beperken. Daar kun je alleen wat aan doen als je de toestemming tot automatische afschrijving intrekt en die vervangt door een automatische overschrijving van jouw kant. Dat is in deze tijden misschien toch het beste. Onthoud: minister Jetten zegt dat niemand wordt afgesneden. Dat blijft het belangrijkste.

In het Verenigd Koninkrijk is een actie gaande om alle betalingen voor de eneregierekening per 1 oktober te staken. 170.000 Britten hebben de belofte van het comité ondertekend om aan deze actie mee te doen. Die start pas als er een miljoen toezeggingen binnen zijn. Daar ziet het niet naar uit. De nieuwe premier Liz Truss heeft beloofd, dat geen klant meer dan 2500 pond per jaar voor energie hoeft te betalen. Dat is €2883,25 euro. Dat wil zeggen €240,28 per maand. 

Aanvulling 2: Als je en ergieleverancier - bijvoorbeeld grote zondaars Vattenfall en Eneco - jou naar je zin te veel beperkt bij het vaststellen van je termijnbedrag, dien daarover dan een klacht in. De Autoriteit Consument en Markt heeft daarover een voorbeeldbrief opgesteld. Dien bovendien een klacht in bij de Autoriteit Consument en Markt zelf. U doet dat hier. Het is 
namelijk de vraag of energiemaatschappijen dat wel mogen. U bent natuurlijk blij als U aan het eind van het jaar geld terugkrijgt maar 
besef dan ook dat U dan de energiemaatschappij een gratis lening hebt verstrekt.

Het zou goed zijn als de regering de energieleveranciers verbood dit soort grappen uit te halen.