Verbeter de psychiatrische zorg in plaats van vaker euthanasie toe te passen

In de Volkskrant van zaterdag 17 juni wordt het trieste verhaal geschetst van Jeroen die moest toezien hoe zijn vader Jan suïcide pleegde. Natuurlijk is dit in en in triest voor alle betrokkenen. In het artikel worden onder andere ook de volgende vragen gesteld: wat houdt psychiaters tegen om patiënten die uitzichtloos en ondraaglijk lijden euthanasie te verlenen? En waarom verandert de psychiatrie zo traag op dit gebied?

Mijn inziens is het juist goed dat psychiaters terughoudend zijn met het verlenen van euthanasie. Zoals in het artikel aangegeven wordt, suïcideren de meeste mensen die geen euthanasie krijgen vanwege psychisch lijden zich niet. Zou je dus meer mensen euthanasie geven zoals in het artikel bepleit wordt door het Expertisecentrum voor Euthanasie, dan is er ook een grotere kans dat er mensen euthanasie krijgen die het overleefd zouden hebben. Zij hebben dan echter geen mogelijkheid om dat na te vertellen.

In het artikel wordt ook gesproken van een ‘’euthanasiewens.’’ Die term geeft een verkeerde voorstelling van zaken. Veel mensen die een euthanasieverzoek indienen willen een einde aan het enorme lijden en het is niet zozeer dat ze een ‘’wens’’ hebben om dood te gaan. Zo was het bij mij toen ik zelf last had van jarenlange depressie. Ik sliep ook heel lang om te ontsnappen aan het lijden en als gevolg van de bijwerkingen van de medicijnen. Ik herken dit gevoel bij andere mensen met depressie.

Een andere overeenkomst bij veel mensen met depressie is eenzaamheid. Eenzaamheid vergroot de kans op een depressie, zorgt ervoor dat de depressie langer aanwezig blijft en omgekeerd draagt een depressie ook bij aan eenzaamheid. Waarom komt er geen landelijk congres om eenzaamheid te bestrijden bij mensen met een psychische kwetsbaarheid? Zo werd er een aantal jaren terug op initiatief van het kabinet een nationaal congres “Anders denken over psychische aandoeningen” gehouden. Zo’n congres zou er ook moeten komen over eenzaamheid bij mensen met een psychische aandoening.

Ook zouden prachtige initiatieven zoals Brabant Maatjes bredere navolging moeten krijgen. Brabant Maatjes ondersteunt jongeren tussen 18 en 35 jaar bij het vinden van sociale contacten door middel van activiteiten en begeleiding door ervaringsdeskundige maatjes. Zo’n initiatief zou er landelijk moeten zijn en voor alle leeftijden.

Ook dienen de wachtlijsten voor een psychiatrische behandeling te worden aangepakt. Volgens MIND staan nog steeds ruim 80.000 mensen op de wachtlijst bij de ggz. De gemiddelde wachttijd is 20 weken en voor sommige aandoeningen loopt dit op naar een jaar of anderhalf jaar. Iedereen heeft recht op toegankelijke, en betaalbare zorg. Vanzelfsprekend ook de mensen die zware psychiatrische problemen hebben. Kortom, wat mij betreft dienen de wachtlijsten opgelost te worden, linksom of rechtsom.

Verder dient er ook aandacht besteed te worden aan het hebben van een zinvolle bezigheid. Het hebben van een missie, een drive, geeft het leven zin. Bijna een derde van de mensen met ernstige psychische aandoeningen zonder baan wil wel graag werken. Van de jongeren tot 35 jaar wil zelfs twee derde aan het werk. Werken en werkhervatting zijn bevorderlijk voor (het herstel van) de gezondheid. Hopelijk kan de minister hier werk van maken. Er is net een nieuwe kwaliteitsstandaard zingeving en spiritualiteit ontwikkeld, het is goed als hier aandacht voor is vanuit de GGZ.

Tot slot wil ik nog ingaan op het trieste verhaal van Jan en zijn zoon Jeroen. Zoals duidelijk mag zijn uit voorgaande, heb ik een ander perspectief op dit verhaal. Als iemand met psychosegevoeligheid en iemand die jarenlang aan depressie heeft geleden, vind ik het een opluchting om te lezen dat een psychiater zegt dat ze geen dokter is geworden om mensen dood te maken. Het is in ieder geval goed dat Jeroen dit verhaal deelt, hopelijk kunnen we hier allemaal van leren om de psychiatrische zorg te verbeteren. Zo kun je je afvragen of betere communicatie met Jan geholpen zou hebben en of de familie van Jan meer betrokken had moeten worden in het proces?

May-May Meijer is ervaringsdeskundige bij de Afdeling Psychiatrie van het UMC Utrecht, auteur van PsychoseNet en schrijver van de boeken Een Ongeluk in Mijn Hoofd, Missie Wereldvrede en Hier ben ik.

In dit bericht gaat het over zelfdoding. Mocht je daar vragen over hebben of behoefte te hebben om er over te praten, bel 0900-0113 of bezoek 113.nl

cc-foto: yrjö jyske