Vegetariërs zijn vaker depressief en ik weet nu waarom

Alles zou anders worden maar de wegen zijn drukker dan voor corona, meldde het Parool zaterdag. Het is nog erger kan ik je vertellen want het is niet alleen drukker op de weg, autorijders zijn ook agressiever geworden. Dat realiseerde ik me deze week toen een verkeershufter een asoclale manoeuvre uithaalde. Even later scheurden twee auto's met hoge snelheid voorbij, de zoveelste. Ze hadden kennelijk geen last van de energiecrisis. Ook niet in morele zin.

Dat laatste zette me aan het denken. Wat me tijdens de coronacrisis opviel, vooral in het begin, is dat er toen zo rustig gereden werd. Natuurlijk, het was ook stiller maar het lijkt me sterk dat alle patjepeeërs in quarantaine zaten. Mensen gedroegen zich gewoon anders. Als je je aan de maximumsnelheid hield werd je zelden ingehaald. En jakkeraars en wegpiraten zag ik al helemaal niet meer.

Het navolgen van de regels en rekening houden met elkaar ging niet alleen op voor de corona-adviezen. De omgang werd vriendelijker, empathischer. Was dat omdat er een beroep werd gedaan op ons moreel besef? ‘Alleen samen krijgen we corona onder controle’. Nee, natuurlijk werkt dat vast niet bij iedereen. Ik bedoel, neem een Sywert… Maar een lichtje ging op over de wereld zoals die nu is geworden. Het heersende neoliberalisme heeft een uitgesproken afkeer van moreel besef. Als iedereen elkaar moet beconcurreren is moreel besef een ongewenste hinderpaal. Dat remt maar af. Wie er toch een beroep op doet wordt afgestraft. Betutteling, vingertje, gutmensch, je kent de scheldtermen wel.

Ondertussen werd het verkeer drukker en berekende Waze, een navigatie-app van Google, een snellere route, die me een half uur reistijd zou schelen. Ik werd de snelweg af gedirigeerd. Het voelde niet goed. Dit was geen omleiding maar een sluiproute. Ik ging nu over provinciale wegen, de gevaarlijkste die er zijn. Die moet je juist luwer maken, niet drukker. Zeker in de spits niet. Er fietsten scholieren. Heeft Waze geen moreel besef? Moet de overheid niet gewoon verbieden dat zo'n app dit doet? Hoeveel doden mag Waze kosten? Waar eindigt betutteling en begint preventie?

Ik had die ochtend afscheid genomen van Ivan Wolffers, de schrijvende arts die Nederland beter maakte. Dezelfde dag verscheen ook het bericht dat supermarkten nog steeds ongezonde eetgewoontes stimuleren. Een kwestie die hem zeer aan het hart ging.

Het Nationaal Preventieakkoord, dat een gezonde leefwijze moest stimuleren, werkt niet goed constateren kritische onderzoekers. Supermarkten als AH wekken naar buiten toe wel de indruk dat ze de goede zaak dienen maar in de winkel zelf is het anders. Ongezond eten wordt uit winstoogmerk gepromoot. Ik dacht aan een van de stukken die Ivan voor Joop schreef, in 2018, waarin hij dat akkoord met de grond gelijk maakte. Hij legde uit hoe supermarkten voorkomen dat je gezond eet. Hoe wetenschappelijk onderzoek wordt gemanipuleerd door de voedingsindustrie om tegen te gaan dat je onbewerkt vers voedsel eet.

“Lezers, stuur dit verhaal naar het Kamerlid waar u op heeft gestemd. Kamerleden, als dit ter discussie komt in de Tweede Kamer, lees het bewuste artikel even en zorg dat er een echt ambitieus plan komt,” smeekte Ivan.

Een zo’n Kamerlid dat begrijpt wat er moet gebeuren met de voedingsindustrie is Esther Ouwehand van de Partij voor de Dieren. Deze week maakte ze bekend dat het haar te veel wordt en ze rust moet nemen. Zo gaat dat, de strijders voor een betere wereld raken uitgeput en de klimaatvernietigers krijgen ruim baan.

Vrijdag goten twee wanhopige klimaatactivisten een blik soep leeg tegen een Van Gogh-schilderij. De wereld schreeuwde moord en brand, nu wel. De soep was vegetarisch en van Heinz zag ik. Dat bedrijf adverteert er mee dat het blikvoer valt onder de Britse Schijf van Vijf, tot woede van voedingsdeskundigen.

Ik las dat vegetariërs twee keer zo vaak depressief zijn als vleeseters. Dat lijkt op het eerste gezicht iets voor het Preventieakkoord en voor je het weet beweert de supermarkt dat je van kalfsvlees gelukkig wordt maar de sombere gemoedstoestand heeft niets met gebrek aan vlees te maken. Integendeel. Vegetariërs zijn minder vrolijk omdat ze weten hoe het er voor staat met de wereld. Dat is een nadeel van moreel besef, je wordt er onwillekeurig mee geconfronteerd dat het bij anderen ontbreekt.

Maar als ik moreel besef heb, waarom rijd ik dan auto? Omdat in de treincoupés nu iets teveel gekuch klinkt. Dat de overheid geen beschermende maatregelen wil nemen, helpt het veiligheidsgevoel ook niet. Dus maak ik met het oog op mijn eigen gezondheid de wegen onveilig. Zo gaat dat. Een vegetarische somberheid overviel me. Ineens voelde ik me een wegpiraat.

cc-foto: Derek Hatfield