Veel Argentijnen hebben hun hoop gevestigd op Milei

Milei is de nieuwe president van Argentinië en in de Nederlandse pers is afgelopen tijd vooral gewezen op mogelijke negatieve gevolgen van zijn beleid. Hier zal ik betogen dat er zeker positieve effecten te verwachten zijn. Sterker nog, sinds 80 jaar vrijwel onafgebroken autocratische peronistische hegemonie heeft Argentinië nu de kans eindelijk een ´normaal´ land te worden. Zonder het veel te ruime protectionisme en zonder de corruptieve dominante overheidsrol, maar met een gezonde markteconomie, grotere concurrentie voor bedrijven en betere exportmogelijkheden. Na zoveel jaren linkspopulisme een absoluut noodzakelijk stevig rechts beleid dus. Dit is fundamenteel want van een herstel van die economie hangt alles af.

Milei is een temperamentvolle, energieke persoonlijkheid en heeft zich in de campagne laten horen met ferme populistische uitspraken. Niettemin, al voor de tweede, beslissende verkiezingsronde op 19 november begon Milei afstand te nemen van zijn 'loco' ('gekke') uitspraken. Sinds zijn verkiezing tot president op die dag gedraagt hij zich verantwoordelijk. Dat moet ook wel want hij is vanwege zijn geringe aantal kamerzetels volledig afhankelijk van de overige rechtse partijen. Daarom heeft Milei ook enkele leden daarvan als minister opgenomen in zijn kabinet. Onder hen Patricia Bullrich (Veiligheid), Luis Caputo (Economische Zaken) en Santiago Bausili als directeur van de Centrale Bank.

Deze aanstellingen betekenen vrijwel zeker dat die in de campagne door Milei geopperde dollarisatie op zijn minst op de lange baan wordt geschoven en ook de Centrale Bank gewoon zal blijven bestaan. De eerste forse maatregel was overigens een flinke noodzakelijke en niet te vermijden devaluatie.

Om de markt goed te laten functioneren worden onder meer de vele prijzen losgelaten die de vorige regering had bevroren in een vergeefse poging de inflatie te beteugelen. De prijs van brandstoffen is in korte tijd inmiddels bijna verdubbeld. Gelukkig zijn ook maatregelen afgekondigd om het armste deel van de bevolking financieel te ondersteunen.

Onder leiding van Federico Sturzenegger, president van de Centrale Bank onder rechtse president Macri (2015-2019), wordt verder gewerkt aan het afschaffen van de talloze, voor het functioneren van een markteconomie veelal inefficiënte regelingen. Ook wordt er gewerkt aan het verkleinen van het veel te grote overheidsapparaat. Milei heeft bijvoorbeeld het aantal ministeries tot de helft teruggebracht.                   

Wat betreft de binnenlandse economie presenteert Milei de motorzaag. De langdurige, veel te grote overheidsuitgaven moeten drastisch worden gekort. Dat begrijpen de mensen. Het enorme begrotingstekort is de hoofdzaak van de enorme inflatie (140 procent op jaarbasis) en de grote armoede (40 procent van de bevolking). Dat begrotingstekort komt door de vele sociale voorzieningen (planes sociales) en de subsidies, bijvoorbeeld op transport en vooral energie, dat kost bijna niets. Ook de vele verlieslijdende staatsbedrijven kosten veel geld.

Überhaupt is er geen florerende economie, er zijn vele importbeperkingen zodat een groep aan het peronisme gerelateerde bedrijven uit de wind wordt gehouden. De grenzen voor export zijn nauwelijks open, er is geen echte internationale concurrentie. De grote landbouwsector moet flinke heffingen betalen bij export. Dit is allemaal nodig om de staatskas te spekken. Argentinië heeft een van de hoogste belastingtarieven ter wereld. Daarom is er ook zoveel zwarte economie.

Wat het buitenlands beleid betreft, met de aanstelling van Diana Mondino als minister van Buitenlandse Zaken is duidelijk dat zij de betrekkingen met Brazilië en China gewoon zal handhaven en ook met Europa, de VS en bijvoorbeeld Oekraïne. Milei heeft de BRICS (het verbond van Brazilië, Rusland, India, China en Zuid-Afrika) laten weten dat Argentinië niet zal toetreden. Ook is het lidmaatschap van de OESO aangevraagd. Er wordt zeer positief aangekeken tegen een eventuele nieuwe handelsovereenkomst van Mercosur (Zuid-Amerikaans vrijhandelsverbond) met de Europese Unie. Dat zou de economie van Argentinië en bijvoorbeeld ook van Brazilië een enorme boost geven.

Milei zal de goede betrekkingen van het peronisme met de dictaturen in Cuba, Nicaragua en Venezuela verbreken. Overwogen wordt om uit de chavistisch georiënteerde Unasur (Unie van Zuid-Amerikaanse landen) te stappen. Hij dweept enigszins met mensen als Trump en Bolsonaro, alhoewel zij inhoudelijk volstrekt andere ideeën hebben. Milei is geen Wilders, verre van dat. Uiteindelijk lijkt Milei niet zozeer hun inhoudelijke maar vooral hun activistisch leiderschap te waarderen.

Het autocratische peronisme wordt vooral vertegenwoordigd door de vele peronistische vakbonden en de vele peronistische maatschappelijke organisaties die de planes sociales beheren en dus de macht hebben over de mensen met een uitkering. De volledig corrupte leiding van de vakbonden CGT en CTA, gedurende zo´n 30-40 jaar steeds dezelfde personen, heeft al stakingen georganiseerd, iets wat ze de afgelopen vier jaar bij de desastreus opererende peronistische regering van Alberto Fernández nooit hebben gedaan. Daarmee hebben ze ook geloofwaardigheid ingeboet bij de werknemers gezien de relatief matige deelname aan de staking deze week. Zeker is ook dat een flink deel van die werknemers op Milei heeft gestemd maar van hogerhand gedwongen worden om deel te nemen.

De miljoenen zelfstandig werkenden en de nog eens miljoenen noodgedwongen zwart werkenden zijn überhaupt niet vertegenwoordigd. Het is de vakbondskoepels slechts te doen om de voor een goed functionerende markteconomie noodzakelijke arbeidshervormingen tegen te houden. Deze zouden namelijk hun dictatoriale macht ter discussie stellen. Het is niet te begrijpen dat de Nederlandse vakbeweging deze kliek ondersteunt.

De peronistische oorlogsverklaring liet Milei snel doen handelen via een megadecreet (DNU) en verder met een vele maatregelen omvattende omnibuswet welke al voortgang maakt in het parlement. Onzeker is nog of het Huis van Afgevaardigden Milei nog speciale bevoegdheden gaat geven om bepaalde beslissingen zonder parlementaire tussenkomst te kunnen nemen. Hoe het ook zij, duidelijk is dat alles geschiedt onder democratische controle.

Een groot deel van de Argentijnen was het zat en heeft alle hoop gevestigd op Milei. Ondanks alle ellende van de hoge inflatie op het moment door de grote negatieve erfenis van de vorige regering, de devaluatie en het loslaten van de prijzen heeft Milei de steun van een groot deel van de bevolking. Hopelijk blijft dat ook zo want de inflatie zal pas heel geleidelijk verminderen. De puinhoop is groot en niet een-twee-drie op te lossen. De opgave voor Milei is een echte doorbraak te forceren. Mocht dat niet lukken dan zijn de gevolgen nauwelijks te overzien.