Van Weel kan demonstranten niet verantwoordelijk maken voor het matig functioneren van de politie

Het is van een triest niveau.

De rechtsbescherming is bij het blanke regime in Den Haag in verkeerde handen. Dat blijkt alleen al uit de leuze van de grootste coalitiepartner: "De Nederlander weer op één". Het principe dat iedereen op het grondgebied van het Koninkrijk der Nederlanden onder gelijke omstandigheden gelijk wordt behandeld komt daarbij in het gedrang. 

Daarin past het proefballonnetje dat minister David van Weel (Justitie en Rechtsbescherming) deze dinsdag in de Volkskrant heeft opgelaten. Hij wil het demonstratierecht beperken. De bewindsman ergert zich aan betogingen die veel politie-inzet vergen. Hij denkt daarbij aan het bezetten van de rijweg en allerlei vastplak-acties. Dit gaat – zo meent hij – ten koste van de opsporing en het mooie werk, door wijkagenten gedaan. Bij Spraakmakers van NPO1 zei Van Weel dat demonstranten hun verantwoordelijkheid moesten nemen. Waarom zouden zij de wet overtreden en niet demonstreren op plekken die door de overheid worden aangewezen? Hierbij kwam de bewindsman aan met opmerkingen als "Dat moeten wij met zijn allen niet willen".

Een jaar of twintig geleden werd de toenmalige minister Gerrit Zalm ervan beschuldigd dat hij de deelnemers aan een massademonstratie op het Malieveld had uitgelachen. "Ik lachte ze niet uit, ik lachte ze toe", verklaarde de minister snedig. Daarmee maakte hij volstrekt duidelijk waarom het onzin is in het kader van een of ander protest op dit uit de hand gelopen grasveld te gaan staan. Niemand trekt zich er iets van aan. Laat ze lekker stoom afblazen. Morgen gaan we verder op de oude voet.

Vandaar dat demonstranten steeds meer op zoek gaan naar plekken waar hun aanwezigheid wel gevolgen heeft. Zij betreden de snelweg en de echte diehards plakken zich dan vast. Een overheid die niet serieus in gesprek gaat met kritische burgers, haalt zich dat zelf aan. Inderdaad vergt zo´n betoging extra inzet van de politie zoals dat bijvoorbeeld ook het geval is met voetbalwedstrijden in de eredivisie.

Vanwege desorganisatie, bureaucratisering, administratieve overbelasting van dienders, haperende ICT en personeelsgebrek begint de kit daarvan te piepen en te kraken. Komende zondag voert de politie actie voor handhaving van het vroegpensioen door bij twee voetbalwedstrijden afwezig te zijn. Hun bonden houden op dat uur vergaderingen. Lekkere club. Dat nodigt jonge mensen écht uit daar te solliciteren.

Volgens eigen gegevens helderde de politie in 2022 30% van de aangegeven misdrijven op. De collega's in de Duitse deelstaat Nordrhein Westfalen slaagden er in 2023 in 54,2% van de aangebrachte zaken tot een goed einde te brengen. 

Denk daarbij meteen aan de grote congestie bij het Openbaar Ministerie en de Rechterlijke Macht. Het valt ook niet in te zien hoe beperking van het demonstratierecht en strikte handhaving van de geldende regels de politie zou ontlasten. Integendeel, men moet er nu extra hard tegenaan.

Met andere woorden: minister Van Weel probeert met rechtse borrelpraat zijn achterban te behagen, waar men zoals bekend met de burgerrechten weinig op heeft  zolang men maar zelf niet op een overtreding wordt betrapt. Het gaat inderdaad niet goed met de rechtsbescherming maar dat kun je demonstranten moeilijk verwijten.

Het is van een triest niveau en met dit gezelschap in de Trèveszaal zal naar verwachting alleen maar erger worden.

Voor het overige ben ik van mening dat het toeslagenschandaal niet uit de publieke aandacht mag verdwijnen en de affaire rond het Groninger aardgas evenmin ook al is de laatste put nu dicht. Tevens noem ik de PVV een extreemrechtse partij.

Beluister Het Geheugenpaleis, de wekelijkse podcast van Han van der Horst en John Knieriem over politiek en geschiedenis. Nu: hoe oorlogen beginnen.