Undercoverbeelden varkenshouderij zijn wel degelijk representatief

Dierenrechtenorganisatie Animal Rights bracht afgelopen vrijdag onthullende beelden uit de Nederlandse varkensindustrie naar buiten. ‘Tom’, een undercovermedewerker van onze organisatie, trad tijdelijk in dienst bij bedrijven in het Gelderse Lunteren en Nuenen in Noord-Brabant. Daar  filmde hij gewonde en zieke biggetjes, het onverdoofd afsnijden van hun staartjes, hoe er letterlijk mest uit biggetjes geknepen werd om een monster te nemen en hoe varkens tegen hun hoofd werden geschopt.

Varkens zijn sociale en intelligente dieren met een grote behoefte om op onderzoek uit te gaan. In de overbevolkte en prikkelarme stallen waarin ze hun leven slijten kan deze behoefte onmogelijk vervuld worden. Daarom richten ze hun onderzoeksdrift op de uitstekende lichaamsdelen van soortgenootjes. Om dit gedrag tegen te gaan, worden bij biggetjes de staartjes afgeknipt. Deze verminking is ‘nodig’ omdat dieren voor onze vleesconsumptie in groten getale bij elkaar moeten zitten.

Het ‘couperen’ van staartjes als standaardpraktijk is bij EU-wet verboden. Tot amputatie mag pas overgegaan worden wanneer andere maatregelen om staartbijten te voorkomen, zoals het aanpassen van de omgeving, onvoldoende werken. Tijdens het couperen krijsen de biggetjes en verzetten ze zich hevig. Als het couperen met een koud mes of een schaar gebeurt, zoals bij de fokkerij in Nuenen, is er bovendien een grote kans op infecties.

Ook het slijpen van hoektanden mag niet routinematig worden uitgevoerd. Toch moest ‘Tom’ dit voortdurend doen, zonder dat hij hiervoor een opleiding genoten had.

In een reactie op de onthullende beelden liet de Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit (NVWA) weten: “Het is onaangenaam om de varkens in het filmpje te zien en te horen gillen. Ook het zien van zieke en dode dieren laat een mens niet onberoerd, zeker als je minder bekend bent met de varkenshouderij in Nederland.” De toezichthouder geeft dus toe dat je blijkbaar al afgestompt moet zijn om niet door de beelden geraakt te worden.

In wezen is er op de beelden niets vreemds te zien, aldus de toezichthouder: “De handelingen die op de beelden worden verricht – varkens insemineren, vaccineren, staarten couperen, het afvijlen van tanden en het oormerken van biggen – zijn toegestane handelingen die varkenshouders in Nederland regelmatig uitvoeren.” De NVWA verzwijgt dat de staarten niet als standaardprocedure gecoupeerd mogen worden, net als het slijpen van de tanden. Maar veel treffender is dat de beelden, die bij elk fatsoenlijk medium terecht met de woorden ‘pas op, schokkend’ ingeleid worden, verder kennelijk geen buitenwettelijke activiteiten tonen.

Minister Carola Schouten (Landbouw, ChristenUnie) gooit het over een totaal andere boeg dan haar toezichthouder: volgens de bewindsvrouw zouden de beelden vooral “niet representatief” zijn voor de sector. Maar is dat zo? ‘Tom’ heeft gesolliciteerd bij twee volstrekt willekeurige varkenshouderijen. Het enige criterium waarop wij deze bedrijven hebben uitgezocht, is dat ze een vacature hadden openstaan. Het zou wel erg toevallig zijn dat nou net alleen bij deze bedrijven de varkens zo slecht behandeld worden.

Schouten zei ook dat de NVWA kan pas ingrijpen als inspecteurs ter plekke hebben vastgesteld wat er is gebeurd. “Als je misstanden ziet of constateert, meld dat dan ook bij de NVWA.” De beelden alleen zijn niet voldoende voor actie, stelt de minister. “Je kunt niet zomaar op basis van beelden zeggen: dus het is fout. Daar moet ook wel echt een check voor plaatsvinden.” Natuurlijk heeft Animal Rights na publicatie van de beelden wel melding gemaakt van de misstanden.

Animal Rights blijft actievoeren tegen het afschuwelijke leed dat varkens wordt aangedaan. Uiteindelijk is er maar één oplossing, en die ligt bij de consument: stoppen met vlees eten. Alleen wie plantaardig consumeert, levert geen enkele bijdrage aan het leed van miljoenen dieren.