Uitverkoop volkshuisvesting aan buitenlandse beleggers

Er is verontwaardiging ontstaan over een speciale Engelstalige website van het Ministerie van Binnenlandse Zaken – investingindutchhousing.nl – waar zij buitenlandse beleggers met wervende teksten verleidt Nederlandse woningen op te kopen. De website is al enkele jaren in de lucht en stamt nog uit de tijd van Kabinet Rutte 2. Toen struinde Stef Blok als Minister van Wonen ook al internationale vastgoedbeurzen af om de Nederlandse woningmarkt in de etalage te zetten. GroenLinks, PvdA en SP hebben nu Kamervragen gesteld.

Symbool De website staat niet op zichzelf, maar staat symbool voor nationaal woonbeleid. Het is belangrijk onderscheid te maken tussen investeringen in nieuwbouw of het beleggen in al bestaande huizen. Als met buitenlands geld betaalbare woningen worden neergezet, dan is dat niet zo’n probleem. Maar zelfs bij nieuwbouw zullen buitenlandse spelers toch vooral geïnteresseerd zijn in het bouwen van duurdere woningen met hogere rendementen. De website juicht bovendien ook het beleggen in bestaande huurwoningen toe. En dan wordt het bont. Het ministerie legt uit dat het woningcorporaties makkelijker is gemaakt hun bezit af te stoten, dat regulering is afgezwakt, en dat beleggers dankzij verdere huurstijgingen aantrekkelijke rendementen kunnen behalen. Voorheen betaalbare huurwoningen komen na verkoop terecht in de aanzienlijk duurdere vrije sector. Dit betekent een uitholling van onze volkshuisvesting. Laat er geen misverstand over bestaan, dit is een langlopend politiek-ideologisch project.

Nederland stond internationaal bekend om haar sociale huurvoorraad. ‘Arbeiderspaleis’ Het Schip in Amsterdam is nog steeds een parel van de volkshuisvesting. Onze sociale huur was van hoge kwaliteit en bediende een brede laag van de bevolking. Deze traditie wordt nu verkwanseld. Het aantal sociale huurwoningen neemt af, en door te strenge inkomensgrenzen is de sector alleen nog beschikbaar voor lage inkomens. Met de Verhuurdersheffing, een ordinaire bezuinigingsmaatregel, spekken woningcorporaties de staatskas jaarlijks met 1,7 miljard Euro. De rekening komt bij de huurder te liggen.

Sociale huur wordt in toenemende mate een laatste redmiddel voor wie niet anders kan. De website investingindutchhousing.nl illustreert dat dit ook de inzet is: één miljoen betaalbare huurwoningen zouden eigenlijk van te hoge kwaliteit zijn voor de sociale sector. Die kunnen dus makkelijk naar de vrije sector overgeheveld worden. Zou dit inderdaad gebeuren, dan blijft een aanzienlijk kleinere sociale huursector over met alleen maar woningen van slechte kwaliteit of klein oppervlak. Ervaringen uit het Verenigd Koninkrijk met dergelijk beleid zijn weinig aanlokkelijk. Thatcher begon daar met de massale uitverkoop van huurwoningen. Het resultaat is een gestigmatiseerde sociale huurvoorraad alleen voor de allerarmsten.

Een veel gebezigd tegenargument is dat met de verkoop van iedere corporatiewoning er wel twee voor teruggebouwd kunnen worden. Zo’n win-win situatie klinkt leuk, maar is simpelweg niet de realiteit. Er wordt stelselmatig meer verkocht en gesloopt, dan dat er betaalbare huur bijgebouwd wordt. Het aantal betaalbare huurwoningen neemt daardoor structureel af. En het uitbreiden van eigenwoningbezit ten koste van sociale huur is ook het werkelijke doel.

Nee, het uiteindelijke resultaat van het speculeren met onze volkshuisvesting is prijsopdrijving en uitsluiting. De overheid juicht deze uitverkoop toe; lage inkomens en middengroepen betalen de rekening. Dit een halt toeroepen is niet voldoende. Een ambitieuzere visie op onze volkshuisvesting is hard nodig.

Cc-foto: Corporatie NL