Uitgever maakt kinderboeken Roald Dahl toekomstbestendig, conservatieven schreeuwen moord en brand

Kinderboeken hebben de lastige eigenschap dat ze verouderen en daarmee hun waarde voor kinderen verliezen. Ouders hebben meestal geen zin om voor te lezen uit verhalen die doorspekt zijn met racisme uit een tijd dat daar nog minder bewustzijn over bestond. Het verhaal van Robinson Crusoë is bijvoorbeeld zo'n verhaal dat voortdurend aangepast wordt. Oorspronkelijk is het verhaal bedoeld om de lezer tot het christendom te bekeren, dat is in veel latere versies gewijzigd, om maar een voorbeeld te noemen.

De uitgever van de verhalen van Roald Dahl past de verhalen van de befaamde Britse schrijver ook aan aan de eisen van de tijd. Dat leverde nooit problemen op, dat wil zeggen toen er nog geen sociale media waren waar permanent een cultuuroorlog woedt. 

De nieuwste wijzigingen hebben vooral betrekking op het fysieke voorkomen van de personages. Iemand dik noemen is niet meer van deze tijd, dus dat is veranderd in enorm. Ook het ooit gebruikelijke en meestal onbewuste seksisme en racisme is verwijderd. Oempa Loempa's uit Sjakie en de Chocoladefabriek bijvoorbeeld waren oorspronkelijk tot slaaf gemaakte zwarte Afrikanen, nadat daar kritiek op werd geuit veranderde Dahl dat een aantal uitgaven later zelf. Ze werden fabrieksarbeiders, later werd dat veranderd in hippies, nog later in een soort robots en nu zijn ze van "kleine mannetjes" geëvolueerd in "kleine mensen". 

De VRT meldt:

Behalve het weglaten en veranderen van beschrijvingen zijn er op sommige plekken nuance aangebracht. Zo werd in het boek "The witches" ("De heksen) bijvoorbeeld uitgelegd dat heksen pruiken dragen, maar eigenlijk kaal zijn. Daar is nu aan toegevoegd: "Er kunnen veel andere redenen zijn waarom vrouwen pruiken dragen en daar is zeker niets mis mee." In hetzelfde boek wordt ook niet meer gesproken van een vrouw die werkt voor een zakenman, maar wel van een die haar eigen zaak heeft.

De kritiek volgt de bekende patronen door de veranderingen tot kwaadaardig, overbodig dan wel heiligschennis te verklaren, meestal voorzien van de toevoeging "waar eindigt dit?" 

Enerzijds zijn er de mensen die vinden dat er niet gemoeid moet worden met de originele teksten van Dahl. "Dahl legde in zijn verhalen zelf uit dat je alleen lelijk kunt zijn als je een lelijk hart hebt", zegt iemand. "Het slaat dus nergens op om het woord weg te laten." Een andere persoon begrijpt niet waarom het woord "dik" wordt weggelaten als in dezelfde alinea toch nog uitvoerig beschreven wordt hoe enorm de persoon in kwestie is.

Dat het kleine meisje Matilda uit het boek met dezelfde titel zich nu verdiept in Jane Austen in plaats van in het racistische en kolonialistische werk van Rudyard Kipling wordt ook als een schande ervaren.

cc-foto: cc-foto: The Style PA